qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
qarTuli folklori - Reso Kiknadze
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
aTa, rogorc dedis saSodan, kvlav iSvas. gveleSapis mier STanTqma<br />
miTologiuri gmiris aucilebeli gamocdilebaa: marduqi, Suamdinaruli<br />
miTologiis demiurgi, kosmosis Semqmneli, sanam kosmoss Seqmnides,<br />
TiamaTis _ pirvel arsebuli zRvis mucelSi imyofeba; aseve indoelTa<br />
indra _ gveleSap vritras mucelSi; amirani, herakle, iasoni da sxvani<br />
namyofi arian gveleSapis mucelSi, saidanac isini ganaxlebuli ZaliT<br />
ibadebian.<br />
axla ganvixiloT <strong>qarTuli</strong> miTologiuri teqstebi da vnaxoT, ra da<br />
ra miTologemebis ganSlis Sedegad arian isini warmoSobili.<br />
kosmogoniuri miTosi<br />
qarTul miTologiaSi ver vadasturebT kosmogoniur miToss Tavisi<br />
pirvandeli saxiT. magram SegviZlia moviyvanoT misi variacia, romelsac<br />
sofelsa da mis mtrul Zalas Soris brZolis saxe aqvs micemuli.<br />
erTmaneTs upirispirdeba wyali da xmeleTi, romelTagan pirveli qaoss<br />
ganasaxierebs, meore _ kosmoss. misi klasikuri nimuSia ugarituli eposi<br />
baalis (xmeleTis uflis) da misi antagonistis iamis (zRvis urCxulis)<br />
Sesaxeb. maT Soris brZola gardamavali upiratesobiT mimdinareobs da<br />
mas dasasruli ara aqvs. xan baali imarjvebs, xan – iami. am brZolis<br />
analogi SeiZleba xmeleTze zRvis periodul da dausrulebel moqcevamiqcevaSi<br />
davinaxoT.<br />
qarTul miTosSi gveleSapisa da xaris brZola ganasaxierebs<br />
zRvis stiqiisa (qaosis) da xmeleTis (kosmosis) dasabamier brZolas.<br />
am tipis miTosi saqarTvelos bevr kuTxeSia gavrcelebuli. misi<br />
fabula amgvaria:<br />
soflis maxlobel tbaSi gveleSapi budobs. periodulad igi<br />
amodis tbidan, Tavs esxmis sofels, stacebs saqonels, anadgurebs<br />
naTesebs, awiokebs mosaxleobas... Ram-RamobiT soflis uCinrad gveleSaps<br />
kurati (mozveri) ebrZvis, magram amaod: sofelSi igi dasisxlianebuli da<br />
daqanculi brundeba. sofeli daudarajdeba xars da, roca mixvdeba, Tu<br />
risgan emarTeba mas es ambavi, rqebs almasiT mouWedavs da ase gauSvebs<br />
gveleSapTan sabrZolvelad. xari eZgereba zRvis urCxuls da mucels<br />
gaufatravs. cocxal-mkvdari gveleSapi ukuiqceva, gaqceuls wyali ukan<br />
gayveba da tbac daicleba. natbevar adgilze ki xalxi dasaxldeba.<br />
gveleSapi sxva kvalsac stovebs landSaftze: igi Tavisi sxeuliT<br />
mdinaris kalapots gaiyvans.<br />
gveleSapisa da misi antagonistis brZolis miTosi yvelgan<br />
inarCunebs Tavis Tavdapirvel kosmogoniur xasiaTs, Tundac masSi<br />
gadmocemuli konkretuli ambavi erT romelime sofels exebodes. am<br />
SemTxvevaSi miTologiuri warmodgenis ZaliT, sofeli mTeli samyaros<br />
saxeliT figurirebs. "sofel" sityvac xom am ormag, erTmaneTSi<br />
gardamaval mniSvnelobas Seicavs. ugaritul miTosTan Cveni teqstis<br />
tipologiuri msgavseba detalebSic iCens Tavs. saxeldobr, xmeleTis<br />
patronis, baalis, simboluri gamoxatuleba xaria.<br />
maradiuli gazafxulis miTosi<br />
34