Aurkibidea - Erein Argitaletxea

horrenbestez bultzadak hormaren beste ataletan,
eta hutsarte zabalak ireki daitezke orduan hormaren
ordea har dezaten. Arbotante edo zutoin-arku
izeneko arkuen bitartez indargabetzen dira, kanpoaldetik,
alboetako bultzadak. Hau izan zen arte
gotikoaren aurkikuntza handia, har en ber ezko
eraikuntza-prozedura ezagunena.
Kupulak
Oin karratuko espazio bat estaltzeko, uztai bat beraren
ardatz bertikalean birarazi ondoan sorturiko
egituraren itxurako estalkia er e bidera daiteke.
Kupula deritzo estalki mota honi. Esferaerdi itxurakoa
da eskuarki. Prisma karratuaren eta kupularen
oinarrian ageri den eraztun zirkularrar en arteko
igar obidea nola zehaztu izaten da arazo
handiena.
Arazo hori konpontzeko, maskor edo petxina izena
hartzen duten elementu batzuetaz baliatzen da
maskor gaineko kupula. Aldeak barrurantz kurbaturik
ageri dituzten triangelu ahurrak dira maskorrak.
Maskorraren ertz batek beherantz jotzen
duen aldi berean, kupularen oinarriko zirkunferentzia
eratzen du haren kontrako aldeak.
Gangatxo irten batzuk erabiltzen ditu tronpa gaineko
kupulak, bermatzen den perimetroa oktogonal
bilakatzearren.
Kupula goratu ohi den zilindr o itxurako gorputza
da danborra.
Kupula atalduna da azalera, bar ne nahiz kanpoaldekoa,
laranja baten moduan ataletan banaturik
ageri duena.
A
B
C
Espainiako arkitektura islamdarr ean, tipikoa da
kalifa-kupula, er dialdean elkar gurutzatzen ez
duten nerbioak ageri dituena.
Dorretxo baten itxurako egitura bat ageri da batzuetan
kupularen goialdean. Linterna deritzo.
Esfera laurdeneko kupula batzuk, exedra izenekoak,
erabiltzen dira maiz kupula batek alboetan
eragiten dituen bultzadak indargabetzeko.
21
ZER DA ARTEA?
▲
A
B
C
Maskor gaineko
kupula.
Santa Sofia,
Konstantinopla.
Tronpa gaineko
kupula.
Notre Dame du Port.
Clermont Ferrand.
Danbor gaineko
kupula.
San Pedro, Erroma.