Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
I. Klasizismoa<br />
Periklesen mendea deituriko garaiari dagokio<br />
K.a. 450. eta 404. urteen bitartean luzatu zen<br />
aro hau. Naturalismoa nagusitu zen formei heltzeko<br />
unean, hala gorputzetan nola jantzietan,<br />
harmonia, osotasunaren eta aldeen arteko oreka,<br />
begitarteen adierazkortasunik eza, gorputz<br />
guztiz egokiaren proportzio idealen bilaketa (haren<br />
ondorioz sortuko zuen Polikletok lehen<br />
kanona) eta higidura eutsia oinarritzat zituen<br />
edertasunaren ideiarekin batean abiatu ziren orduko<br />
eskultoreak konposizioaren oreka eta harmoniaren<br />
bila. Gorputzar en proportzio idealak<br />
zehazten saiatu zir en kanonar en bidez, har en<br />
irudia ahalik eta or ekatuena, harmoniatsuena<br />
eta, beraz, ederr ena izan zedin. Gizasemeen<br />
A B<br />
irudietan gorputz gihartsuak eta aldi berean orekatuak<br />
lehenetsi zituzten; bizirik zirauten, hortaz,<br />
aurreko garaietako balioek eta gorputzaren<br />
kultuak, guduan edo kirol jokoetan loria erdiesteko<br />
tresna izan zitekeen aldetik. Garai hartakoak<br />
dira Miron, Polikleto eta Fidias eskulktoreak.<br />
Diskobolo ospetsuaren egilea izan zen Miron.<br />
Partenongo eskultura-dekorazioa landu zuen<br />
Fidiasek, baita Atenearen eta Zeusen estatua<br />
krisoelefantiar (boliz eta urrez eginak) erraldoiak<br />
ere, Partenonen berean eta Olinpiako tenpluan<br />
hurrenez hurren. Kanona bideratu zuen<br />
Polikletok bere Doriforo eta Diadumenos<br />
ospetsuetan. Berak pr oposatu zuen, hain zuzen<br />
ere, kanon hura, gorputzaren garaierak buruarena<br />
halako zazpi behar zuela zehaztuz.<br />
61<br />
▲<br />
ARTE GREZIARRA<br />
A<br />
Miron: Diskoboloa.<br />
Diskoboloa da Mironen<br />
eskultura ezagunena.<br />
Deigarria da hartan<br />
mugimendua bi arkuren<br />
arteko ebaketak itxuraturiko<br />
konposizio-eskema itxi<br />
batean inskribatzeko<br />
ahalegina, orekaz eta<br />
harmoniaz hornitzen baita<br />
horrenbestez konposizioa.<br />
Ekintza gertatzear dagoen<br />
unean, proposaturiko<br />
higiduraren puntako unean,<br />
aurkeztu zuen Mironek<br />
irudia. Anatomia ere<br />
xehetasun handiz landu<br />
zuen eta, garai hartan<br />
guztian gertatuko zen<br />
bezala, gorputz errutsua<br />
baina harmoniatsua, gerra<br />
eta lehia atletikoetarako<br />
zaildua, aurkeztu zuen.<br />
Jatorrizko eskultura<br />
grekoaren kopia erromatar<br />
bat ageri du irudiak.<br />
Brontzean landu zen<br />
jatorrizko Diskoboloa, baina<br />
galdu egin zen, garai<br />
hartako eskultura exentu<br />
gehienak bezala.<br />
B Polikleto: Doriforo.<br />
Gizaseme lantzadun baten<br />
eskultura da. Brontzean<br />
landu zen jatorrizko obra eta<br />
irudiko hau, beste hainbat<br />
bezala, erromatarren<br />
garaiko kopia bat da,<br />
marmolez egina. Bere<br />
garaiko eta ondoko<br />
eskultoreek aintzat hartuko<br />
zuten edertasun-kanona<br />
zehaztu zuen Polikletok.<br />
Irudiak lantzeko ongi<br />
kontuan hartu beharreko<br />
arau batzuk jasotzen zituen<br />
kanonak, haien bitartez<br />
zehazten ziren giza<br />
gorputzaren proportzio<br />
idealak. Arau haietan<br />
ezagunena dugu<br />
gorputzaren garaierak<br />
buruarena halako zazpi<br />
behar duela zioena.<br />
Ikus dezakegun bezala,<br />
formen arteko oreka<br />
perfektuak eskatzen dion<br />
egokieran azaltzen da<br />
gorputza: leunkiro bihurtzen<br />
da enborra pertsonaiaren<br />
eskuineko zangoak<br />
kontrako norabidean<br />
eragiten dion makurdura<br />
orekatzeko. Eskuineko<br />
zangoak eusten dio<br />
gorputzaren kargari eta leun<br />
tolesten da ezkerrekoa<br />
atzealderantz, arinaren<br />
arinaz.
Change language