Aurkibidea - Erein Argitaletxea

dean. Aipagarriak dira Titoren Arkua Erroman eta
Barako Arkua Tarragonako lurraldean.
Hirigintza eta ingeniaritza
Hirigintzaren alorrean, zimendu eta oinarrietan ordena
arrazionalagoa bideratzen saiatu zir en une
oro erromatarrak. Kanpamendu militarr en egitura
hartu zuten oinarritzat; halatan, kontuan harturik
haietan dendak edo barrakoiak kale elkarzutez bilbaturiko
oin laukizuzenaren barruan antolatzen zirela,
eta laukizuzen haren erdialdean gune zabal bat
libre uzten zutela, parada militarrak bideratzeko edo
buruzagiaren denda egokitzeko, eskema berbera
bideratu zuten harr esiaren barruko hirian, kaleak
lauki batean egituraturik eta erdian foru edo gune
zabal baterako espazioa itxuraturik.
Hiriko gune nagusia zen inolaz ere forua, haren inguruan
eraikitzen zir en basilika eta atariak, eta
bertako handiki batek halako jainko edo jainkosa-
A
B
▲
ri opaturiko tenpluak betetzen zuen leku garrantzitsuena.
Greziarren agoraren antzera, jendearen
topaketa eta mota askotako ospakizunen gunea
zen forua.
Ingeniaritza-lan handiak egin zituzten err omatarrek;
aipagarri dira horien artean akueduktoak,
zubiak eta inperioko bazter guztiak lotuko zituen
bide-sareko galtzada erromatarrak.
A Erromako forua.
B Erromako honetan, hainbat foru azaltzen zaizkigu batera. Errepublikaren garaian
zabaldu zituzten batzuk eta Inperiokoak dira beste batzuk.
Atari zutabedun batek ixten zuen forua hiru aldetatik. Bi altueran goratzen ziren zutabesail
haiek eskuarki, eta merkatariak egokitu ohi ziren haien azpian. Tenplu batek ixten
zuen, bestalde, laugarren aldea. Hiri erromatarretan ohi zuten bezala, hiritar argidotar
(eta aberats) batzuek patrozinatu eta finantzatzen zituzten, beste eraikin mota batzuetan
(teatroak, anfiteatroak…) ere gertatzen zenaren antzera, foruetarako lanak.
C
D
72
▲
C
D
Segoviako akueduktoa.
Pont du Gard.
K.a. 20 a. C. Nîmes.
Akueduktoa (goiko ubidetik) eta
zubia (beheko mailan) bildu ziren
eraikuntza-multzo honetara. Zubi
honetatik igarotzen den kanalizaziosistemari
esker, goratasun alde
txikienaz ziurtatu zen Nimes hiriaren
ur-hornikuntza, 17 metrokoa baizik
ez baitzen 50 km-ko luzera zuen
ubide honen goratasun aldea.