Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Arkitektura paleokristaua Milango<br />
ediktuaren ondoren<br />
Kultu kristaua Milango ediktuaz onartu eta urte<br />
gutxitara aldarrikatu zen kristautasuna inperioko<br />
erlijio ofizialtzat. Erabaki haren bultzadaz, proiektu<br />
handiagoz aberastuko zen arte kristaua eta lehen<br />
mailako artista eta artisauak bildu zir en ekimen<br />
haietara.<br />
Lehengo basilika err omatarren er eduari jarraiki<br />
(hiru nabeko oina, basilika-oina alegia, zurezko<br />
estalki batez hornitua) eraiki ziren eliza gehienak.<br />
Patio bat zabaltzen zen aurrealdean, atrio izenekoa,<br />
eta atari bat luzatzen atrioar en eta eliz barruaren<br />
artean, nartex delakoa. Jende guztia sar<br />
zitekeen atrioan, kristaugaien lekua zen nartexa<br />
eta gune hartatik segitzen zituzten kultuaren araberako<br />
errituak. Izan ere, bataioa eta iniziazio-sakramentuak<br />
hartuak zituztenak baizik ez zitezkeen<br />
elizan berean sartu.<br />
Baziren halaber oin zentraleko eraikinak, or o har<br />
eliza txikietarako uzten zirenak. Gisa horretakoak<br />
izaten ziren martiruum direlakoak, santu martiriren<br />
baten ohor etan jasoriko elizak, bai eta mausoleoak<br />
eta bataiategiak ere.<br />
A<br />
B<br />
Pintura, mosaikoa, eskultura<br />
eta erliebea<br />
Garrantzi berezia eman zitzaion espirituari eta joera<br />
honen eragina jaso zuen plastikak, idealizaziorako<br />
alder diak nabarmenduz, irudien aurr ez<br />
aurreko perspektibak lehenetsiz eta, hitz batean,<br />
naturalismoarekiko halako destaina eta er deinua<br />
erakutsiz, espirituaren alde (naturar en eta espirituaren<br />
arteko gatazka, egun ere modu batean dirauena,<br />
zabaldu zen horrenbestez). Milango ediktuaren<br />
aurr eko garaian halako trakeskeriar en<br />
ondorioa baizik ez zena estilo bihurtuko zen ondoren,<br />
forma dotoreagoz eta kalitate handiagoz.<br />
Garai hartan, bazter or o zabaldu zen elizak mosaikoz<br />
dekoratzeko eta sarkofagoak harrian zizeldu<br />
eta edertzeko joera, eta objektuak urr e, zilar<br />
eta boliz lantzeko antzea.<br />
78<br />
▲<br />
B<br />
▲<br />
A<br />
Santa Konstantza<br />
eliza. Erroma. 400.<br />
Oin zentralekoa,<br />
mausoleo gisa eraiki<br />
zuten enperadore<br />
Konstantinoren<br />
alabaren ohoretan.<br />
Kanpoaldean ez du<br />
dekoraziorik ez<br />
estaldurarik ageri, eta<br />
begi bistan ageri dira<br />
adreiluak.<br />
Deanbulatorio edo<br />
ingurabide bat<br />
zabaltzen da<br />
barnealdean, erdiko<br />
gunearen inguruan.<br />
Martiruum izeneko<br />
elizen moldeko egitura<br />
da hau, arte<br />
bizantziarrean bezala<br />
(arte paleokristauaren<br />
jarraitzaile petoa izan<br />
zen arte bizantziarra<br />
alderdi askotan)<br />
omeiarren arte<br />
islamiarrean ere<br />
erabiliko zena.<br />
Berezkorik ez<br />
zutelarik, kopiatu egin<br />
zuten omeiarrek<br />
eraikin molde hau<br />
(Jerusalengo Haitzeko<br />
Meskitan ikus<br />
daitekeen bezala).<br />
Lehen San Pedro<br />
basilika. Erroma. 400.<br />
Perspektiba eta<br />
ebakidura.<br />
Oro har, oina hiru<br />
nabekoa bazen ere,<br />
bost ziren kasu<br />
honetan, horren eliza<br />
garrantzitsuari<br />
zegokion moduan.
Change language