Aurkibidea - Erein Argitaletxea

ARO KLASIKOKO ESKULTURA
Hiru une ber eiziko ditugu: Garai zorr otza,
I. klasizismoa eta II. klasizismoa.
Garai zorrotza
K.a. 500. eta 450. urteen bitarteari dagokio
gutxi gora-behera. Motel baina sendo hedatu
zuen bere eragina merkatarien klaseak aristokraziaren
aurrean, eta arte-balioak ere beste-
A B
lakotuko zituen gizartean gertatzen ari zen aldaketa
hark. Eskulturaren alorrean, bizkorrago
garatuko ziren joera naturalistak, aurreko
geometrizazioa pittinka-pittinka alboratuz.
Zangoak urrats egiteko itxuran azaltzen ziren
kouro arkaikoen zurruntasunaren ordea hartuko
zuen jarrera naturalago eta pausatuago
batek. Formen urritasuna eta eutsitasuna
dira garai honetako eskulturen ezaugarri nagusiak.
60
C
▲
A
Pitagoras Rhegyongoa.
Delfosko auriga. K.a. 478.-474.
Garai zorrotzeko eskulturako
maisu-lanetako bat da hau.
Brontzean landua da eta koadriga
bat irudikatzen zuen eskultura
multzo baten zatia baino ez da.
Gidariaz gainera (koadriga-gidaria
esan nahi du auriga hitzak),
zaldien zati txiki batzuek (isatsa
eta hankak) eta uhalen hainbat
hondakinek ere iraun dute gure
garaira arte. Eskultura gehienen
adierazkortasun-eza dario lan honi
ere: oreka eta harmonia, horren
estimu handikoak ordura arte,
dakartza berarekin
adierazkortasun falta horrek.
Izugarri xehea da eskultura, bizarileen
marrazkia nabari da
begitartean, beirazko orez
taxutuak dira begiak, ohi bezala,
eta brontzezko xafla mehetan
musarratu zituen egileak betileak.
Hainbat piezatan hustu zen irudia,
eta errematxez batu zituzten
ondoren.
B Artemissiongo Poseidon.
Garai zorrotzeko beste eskulturaadibide
eder bat dugu itsasoko
jainko Poseidonen eskultura hau.
Hiruhortza jaurtitzeko keinuan
ageri da. Lan honetan egilea ez
zen mugimendua modu
naturalistan aurkezten saiatu;
aitzitik, alderdi hori alboratu eta
harmonian eta orekan oinarrituriko
edertasunaren bila abiatu zen
(arkitekturan nagusi ziren oinarri
berberak dira hauek). Azaldu
dugun irudiari dagokion ikuspegia
lehenetsi zen, hain zuzen ere,
eskultura egiterakoan.
C
Zeusen tenpluaren
mendebaldeko frontoia.
Olinpia. K.a. 465-460.
Lapiten eta zentauroen arteko
borroka du aurkezgai. Frontoiak
betetzen zuen arkitekturaesparruan
azaltzen dira irudi
guztiak, eta haren ardatzean
Apoloren irudia eszenaburu,
borrokaren anabasan ordena
ezarri nahi duenaren keinuan.
Apoloren irudiaren ordena,
zorroztasun geometriko eta
zurruntasun-izpien aurrean,
kontrastean azaltzen dira
zentauroen bizkortasuna eta
adierazkortasuna. Munstroak
zirelarik, ez zuten eskultoreek
zentauro haiek jainkoen eta
gizakien irudietan betiere zaindu
behar zen txukuntasunaren
(adierazkortasun-ezaren) arabera
zertan azaldu.