Aurkibidea - Erein Argitaletxea

zioa bideratzen duen), idealizaturik edo estilizaturik
dagoen azalduz, ikuspegi nagusi bat
bilatu den (aurrez aurre edo irudibilduan), edo
hainbat ikuspuntuko ikuspegia eskaini nahi
izan den adieraziz.
• Materialaren ehundura eta akaberak: leundua,
zimurtsua, toles eta zimurren modelatze
lana zehaztuz edo xehetasunen aurkezpena
eginez, eta taila edo modelatze lan gestual
edo espresionista ageri duen esanez.
• Irudiaren modelatze lana , leuna ote den
zehaztuz, edo argi-ilun bortitzen bat ageri
duen esanez, kontuan harturik nolako eragina
duen argiak artelanean.
• Konposizioa. Forma geometriko baten barruan
inskribaturik dagoen edo ez azalduz, lana
simetria-ardatz, lerro diagonal edo kurbatuen
arabera antolatu den edo ez adieraziz, konposizioa
egonkorra edo bizia den zehaztuz, kontropostoaren
erabilera egiaztatuz, eta kanon
jakin baten araberako lana ote den esanez.
• Irudiaren mugimenduar en irudikapena
(halakorik bada. Mugimendu eutsia edo garapenean).
• Eskulturaren adierazkortasuna , aurpegiaren
eta keinuaren tratamenduaren bidez.
• Eskulturaren eta inguruko espazioar en
arteko erlazioa. Bolumenen eta ager daitezkeen
hutsuneen arteko jokoak.
• Eskultura gaiak: erretratu naturalista, idealizatua,
gaiak (hileta, erlijioa, mitologia, kronika…).
Pintura
• Pintura mota: olioa, akuarela, akrilikoa, enkaustikoa,
pastela edo fr eskoa. Euskarria:
mihisea, ohola, papera, horma, ganga…
• Artelana pintatu den modua . Marrazketa
kolorearen aurrean nagusi den edo alderantziz.
Pintzelkadak doi-doi sumatzen dir en,
teknika xehe zehatza eta lausodurak bideratuz
edo, aitzitik, pintzelkadak nabarmen sumatzen
diren eta artista, pintura bera aintzat
harturik, pinturar en trinkotasun, lodiera eta
kalitateez baliatu den (pintzelkada trinkoak
eta pinturaz beteak, finak eta gar denak laburrak
izatez gerotan edota luzeak eta izaera
gestual garbikoak).
• Konposizioa. Lanaren antolamenduan lerro
horizontal, bertikal edo kurbatuak azaltzen
diren, konposizioa simetrikoa den, itxia edo
irekia den, elementu nagusiak forma geome-
27
ZER DA ARTEA?
triko bakunen baten barruan inskribaturik
dauden, bai eta konposizioari egonkortasuna
edo bestela bizitasuna darion zehaztuz
(ikus konposizioari buruzko atala).
• Kolore mota. Kolorea bizia, leuna edo pasteldua
den edo ez, lausodurak bideratu diren
edo ez. Irudian gama nagusi bat baden edo
ez. Kolore harmonia bilatu den edo, aldiz, koloreen
artean kontraste bortitza dagoen zehaztuz.
• Argi mota. Argiaren bitartez nabarmen daitezke
elementu batzuk besteetatik.
Irudikaturiko argia artifiziala eta fokala bada
(horixe da, esate baterako, tenebrismoar en
ezaugarri nagusietako bat) ilunpean azalduko
da eszenako alde handiena eta argi-ilun
bortitz baten bidez ber eiziko dira konposizioko
irudi nagusietan argituriko atalak, irudia
bolumen eta naturalismo sentipen handi batez
hornituz.
Aurkezturiko argia naturala bizia bada,
itzalak are bortitzagoak izango dira eta argien
eta ilunen arteko kontrastea (argi-iluna) ar e
biziagoa. Halatan, handiagoa er e izango da
bolumen sentsazioa.
Argi naturala zabala eta lasaiabada , leunagoak
izango dira argiaren eta ilunen arteko
kontrasteak eta arinagoak halaber modelatze
lana eta bolumen sentipena (garai klasikoetan,
err enazimentuan eta neoklasizismoan
esate baterako, irudiari harmonia eskaintzen
dion elementua dugu kolore molde hori, kontuan
harturik margolan molde horietan nagusia
dela marrazketa pinturaren ondoan).
• Espazioaren irudikapen mota . Sakontasun
sentsazioa areagotu nahi izan den edo ez.
Aurkezturiko espazioak hiru dimentsioko sakontasunaren
sentsazioa helarazi nahi digun
edo ez, eta ahal bada, nolako baliabideak, eta
horiek zein zehaztasun mailan, erabili diren ere
zehaztuko da (irudibildua, aurrez aurreko edo
zeharkako perspektiba konikoak). Kasu hauetan
komenigarria izaten da puntuaren eta iheslerro
nagusien kokalekua zehaztea.
Irudiak beste espazio-interpretazio mota bat
eskatzen duen (kubista esate baterako) edo
irudia laua delako sentsazioa helarazten digun
adierazi behar dugu.
• Irudien irudikapen mota . Errealista naturalista
edo idealizatua den, halako estilizazio
edo joera maneratsuak ageri dituen, autorea
estereotipo formalen aplikazioan oinarritu
den, irudian halako deformazio espresionis-