Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Aurkibidea - Erein Argitaletxea
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ARTE ERROMATARRA<br />
Aurrekariak: Etruskoak<br />
K.a. VIII. mende aldera egokitu ziren greziarrak Italiaren<br />
hegoaldean eta Sizilian, eta Gr eziako arte<br />
eta kulturaren foku guztiz garrantzitsua izan zen<br />
ordutik aurr era Magna Graecia (horr ela deituko<br />
zen aurr erantzean lurralde hura). Aldi ber ean,<br />
egun Toscana izenaz ezagutzen dugun lurraldean<br />
egokitu zen jatorria seguruenik Asia Txikian zuen<br />
herri bat, bertako biztanleekin bat egingo zuena.<br />
Etruskoak ziren. Nabari zen haien artelanetan<br />
greziarren kutsua eta eragina, baina ber ezko<br />
ezaugarriak ere bazituzten. Hileta-erritu eta ehorzketekin<br />
ber eziki loturiko artea zen hura, handia<br />
baitzen heriotzaren inguruko erritu horiek sineste<br />
etruskoetan betetzen zuten lekua.<br />
Tumulu itxurako hilobi handiak eraikitzen zituzten<br />
etruskoek. Korridore luze baten ondoan zabaltzen<br />
zen hil-ganbera, freskoz dekoratua eta etxe baten<br />
egituraren antza zuena; areto hartan pausatzen ziren<br />
hildakoen ostilamentuko gaiak eta tr esnak,<br />
baita terrakotan landuriko sarkofagoak ere, hildakoen<br />
irudiekin dekoratuak.<br />
Greziarren aro arkaikoko moldeekin batean azalduko<br />
zir en eskultura haietan plastika etruskoak<br />
berezko zituen irribarr ea eta almendra itxurako<br />
begiak.<br />
VI. mendean loratze ekonomiko ikusgarria ezagutu<br />
eta gero, arian-arian asimilatuz joan ziren erromatarrak<br />
etruskoak V. mendetik aurr era. Bestalde,<br />
eragina izango zuen plastika etruskoak<br />
erromatarren artean, haren molde eta joera herrikoienetan<br />
batez ere.<br />
Senar-emazteen sarkofagoa.<br />
Cerveteri, Etruria. Ka. 510. urte aldera.<br />
Terrakotan egina. Neurri naturalean ageri dira<br />
irudiak, kline baten gainean luze etzanak<br />
(otorduetan jateko egokitzen ziren kline izeneko<br />
ohe modukoan). Sarkofagoa da klinea. Aro<br />
arkaikoko plastika greziarraren eragina nabari da<br />
ile-adatsen geometrismoan eta formen trataeran,<br />
baina etruskoak dira almendra itxurako begiak eta<br />
pertsonaien irribarrea.<br />
▲<br />
B<br />
A<br />
B<br />
66<br />
▲<br />
A Todiko Marte.<br />
K.a. 400-350.<br />
Brontzean landua,<br />
142 cm garai da.<br />
Klasizismo<br />
greziarraren eragina<br />
erakusten digu<br />
eskultura honek,<br />
gerlariaren jarreran<br />
kontrapostoa bideratu<br />
den irudi honetan.
Change language