View/Open

4.13 POTGIETERSTRAAT
42
Die krag van Potgieterstraat as 'n poort tot die stad vervaag waar dit
onderdeur die treinspoor duik om die middestad in te gaan. Suid van
die spoor bied die ingangsroete blikke oor die stad, waarna dit onder
bome die straat bereik. Die ou tronk is nou ongelukkig funksioneel
gemasker, maar die histories belangrike militêre geboue baken die
ou grens van die stad met sekerte.
Noord van die spoor is daar 'n ongemaklike en onseker aansluiting
langs Schubart- met Jacob Maré en Minnaarstraat waarvan 'n
verlore entjie skielik weer verskyn en verdwyn. Die hoë geboue van
die stad is sigbaar. Van hier loop die straat teen die bult af en tussen
'n versameling geboue en straatmure deur wat faal om die ruimte te
belyn. Die swak wande word verder weggevreet deur teruggesette
motorhawens by vele straathoeke. Die motorhawens en motordienste
breek ook die boomlanings sonder patroon, rede of simpatie.
Onbeplande terugsettings, ooptes, materiale, vorms, groottes, kleure
en tydelike hernuwings wedywer om eie aandag en vernietig die
straat. Sypaadjies is onnet en onversorg. Hierdie wartaal trotseer
stedelike betekenis.
Op die eerste kaarte van Pretoria is die straat naamloos. Dit het
miskien nog nie bestaan nie óf moontlik was daar twyfel of 'n straat
in Pretoria, wat na Andries Pretorius heet, na Hendrik Potgieter met
wie hy nie goed oor die weg gekom het nie, genoem sou kon word.
Potgieter het net deur die gebied van Pretoria na Schoemansdal
getrek. Bron: Andrews & Ploeger (1989); De Kock (1968).
ADRES Pretoriusstraat 52, h/v Potgieter
ERFNOMMER 2982 – Blok 2
HUIDIGE GEBRUIK TOD-Streekkantoor, Noord-Transvaal
Kyk Pretoriusstraat
ADRES Potgieterstraat 313
ERFNOMMER Deel van 538 – Blok 12
HUIDIGE GEBRUIK Stoor
Langwerpige, enkelverdieping gebou teen Potgieterstraat met
geribde plaatmetaal platdak, gepleisterde baksteenmure. Die
simmetriese straataansig toon enkele sierelemente, waaronder 'n
boog oor sentrale deur en kolomme op plinte weerskante van beide
vensteropenige. Die plinte was vroeër, tesame met die boog en kantmure,
tot op deurhoogte siersteen, maar is nou geverf. Die
oorspronklike vensterrame is vervang met staal- en aluminiumrame.
Twee voorvertrekke het persstaalplafonne, die res sonder plafon met
betonvloer in swak toestand.
Die gebou was voorheen 'n saal en het nog 'n verhoog en klein
kelder daaronder. Die gebruik as pakhuis noodsaak 'n groot staaldeur
op die noordemuur en instandhouding strek net sover as wat 'n
stoor vereis. Van die vermengde koloniale styl op straataansig is min
binne sigbaar. Die gebou is met moeite herstelbaar en is slegs van
historiese waarde. Dokumenteer fotografies.