de Moanne

15
lykwols teksten oanbrocht dy’t har in stim jaan moatte. Teksten
dy’t wy yn it Westen net lêze kinne, mar in Arabyske oerheid wol,
soene jo sizze. Dat byld wurdt boppedat noch pynliker as jo witte
dat islamityske froulju net achte wurde har mei kalligrafy,
skriuwkeunst, dwaande te hâlden. De krityk is dúdlik, ek al is dy
yn in estetysk moai byld fongen.
Wol op in hiele subtile manier boartet de Egyptyske fotografe
Hala Elkoussy mei de realiteit. Op it earste gesicht lykje har foto’s
wer te jaan wat sy tafallich tsjinkaam yn ’e stêd, mar yn ’e hiele
rige fan foto’s falt op dat guon dêrfan dochs wol frjemd binne. In
ferfallen hûs, of hat it wol in hûs west? In pear earder moaie
meubels en in soad rommel. En dan ynienen yn it hoekje in
spegel mei in lyts famke derfoar, yn in wite feestjurk. De foto dy’t
der neist hinget, in âlde man dy’t troch in skimerich strjitsje
oanrinnen komt, liket wer hiel ‘gewoan’ te wêzen. De
kombinaasje fan ’e foto’s wurket surrealistysk, jo witte net wat jo
tinke moatte en hâlde dan mar op fan tinken. Mar de eagen sykje
krekt dy foto’s hieltyd wer op.
Dat kritysk wêze ek mei gefoel foar humor dien wurde kin,
toant de Marokkaan Hicham Benohoud. Hy is tekenlearaar yn
Marrakech en hy hat syn learlingen frege om op samar in momint
op te hâlden mei wat se oan it dwaan wienen en foar him te
de Moanne numer 8 oktober 2004
marc garanger
posearjen. It moast wol in ûngewoane poaze wêze, dy’t se sels
betinke mochten en se mochten der alles wat los en fêst yn it lokaal
siet foar brûke. Wylst er de foto naam, moasten de oare learlingen
gewoan trochgean mei har wurk, krekt as wie der neat te rêden.
Krekt dat lêste makket de foto’s hiel ferfrjemdzjend. It doel fan de
learaar wie om sjen te litten dat jo op in hiele nije manier tsjin
dingen oan sjen kinne troch wat fêstichheden te feroarjen.
It suggestive sit by de Arabyske fotografen lykwols net allinne yn
de ensenearre foto’s, jo fine it ek werom yn ’e reportaazjes. Ymane
Fakhir (Marokko, Frankryk) hat foto’s makke fan in tradisjonele
Marokkaanske brulloft. Mei in prachtich fersierde breid dy’t yn it
middelpunt fan ’e belangstelling stiet. Mar, seit Ymane Fakhir, dat
is mar ien dei, en dêrnei ferdwynt se yn har hûs en wurdt se achte
om net mear op te fallen. De moaiste foto út dy searje fûn ik de
detailopname fan de fersierde hân fan de breid. Har kreas
manikuerde neils sjogge der sa iensum út, krekt as dogge se net
mei oan it feestje. Yn ien detail hat Fakhir it hiele konsept fan de
reportaazje gearfette. Sa skowe eins de twa sjenres, ensenearre en
dokumintêr, yn elkoar.
Der sit mar ien ‘hurde’ westersk oandwaande reportaazje by
yn it Fries Museum, fan de Palestynske Achmed Jadallah. Hy hat