de Moanne

hollenein fan myn bêd sette ik jûns foar it sliepen gean yn de
skuon.
Dy yntinsiteit fan it libben ûndergean is goed foar myn wurk,
om’t dy ferdjipping der dan yn sit. Mei dy tekeningen fan New
York ha ik yn 1985 de Talenspriis wûn. Ik krige ek in
steatsstipendium fan f 30.000,- fan it ministearje fan WVC. En in
tentoanstelling yn it Fries Museum en yn galery Nouvelles Images
mei Armando en Lucebert. Minsken sjogge dat it echt is, it binne
gjin plaatsjes, it kaam fan binnen út. Ik sil it nea wer dwaan. Twa
kear itselde ûndernimme fyn ik net nijsgjirrich. Ik haw ek oare
dingen dien dy’t minder heftich wiene. Sa ha ik in
ienmansbedriuw hân as hússkilder. It hie alles te krijen mei kleur,
foarm en formaat. Dêr wie ik op dat stuit mei dwaande. Dêr is de
searje skilderijen “Farb architekturen” út ûntstien.
Ik libje op de spanning tusken sekerheid en ûnsekerheden. Ik
moat bygelyks wol de sekerheid hawwe dat Susanne der is. Ik
funksjonear it bêst as in pear dingen fêststeane. Wat dat
oanbelanget bin ik beslist gjin borderliner. Ik wol net it risiko
rinne dat ik deroan gean. Dêrom ha ik nea eksperimintearre mei
drugs. Lit ik sizze: noch net. Ik ha der oant no ta in sûne eangst
foar. As in eksperimint my befalt, gean ik fierder, befalt it my net,
dan hâld ik op. Yn New York ha ik wolris oanstriid hân om op te
hâlden. Dan tocht ik, ik gean werom. Mar ik bin ek in
trochsetter, jou net gau belies. Dêrom bin ik dochs bleaun.
Ik moat ôfwike fan it normale, it deistige, dat wat op eltse
hoeke fan de strjitte te finen is. As lyts jonkje, ik wie in jier as
fjouwer, seach ik in sûkerbyt op strjitte lizzen. In automobilist
seach it ding pas op it lêste momint. Dêrtroch makke de auto in
swaai. Dy beweging fûn ik moai omdat it ûngewoan wie. Ik bleau
sitten, mar der barde neat mear. De oare automobilisten seagen de
sûkerbyt al fan fierôf lizzen en gongen der mei in bôge omhinne.
It wachtsjen duorre my te lang. Ik pakte de sûkerbyt op en gie
efter de hage sitten. Doe’t ik in auto oankommen seach, goaide ik
’m ynienen foar de auto. Ik woe dy beweging wer sjen, myn each
seach der nei út. Dy auto remme en der rûgelen twa mantsjes út.
Ik sette de sokken deryn. Doe’t ik de efterdoar iependie, rôp ik
nei mem: se komme deroan. Ik flechte nei boppen. It wiene twa
plysjes. Earst hearde ik lûden fan opwining. Mem besocht de boel
wat del te bêdzjen. Doe doarde ik wer nei ûnderen te kommen en
ferskûle ik my efter mem har rokken. It einbeslút wie dat ik
tasizze moast it nea wer te dwaan.
It ûnbekende lûkt, itjinge dat ik as sadanich noch net sjoen
ha. Ik kin libje fan myn keunst, dat jout my alle frijheid. Hjoed
kin ik hjir wêze, moarn dêr. Ik haw gjin auto. Dy past net by
myn wize fan libjen. It is in geskink dat ik dit libben libje kin.
Wêrom’t ik tekenje, skilderje? Ik hie ek yn in teater stean kinnen
as performance keunstner. Dat komt omdat ik net direkt kontakt
sykje mei myn publyk. Ik ha dy ôfstân nedich, oars beynfloedet
my dat tefolle. Ik bin ien dy’t it libben observeare wol. Dat is de
moaiste manier, it ûnderfine sa as it him oan dy foardocht, sûnder
Ik leau yn de natuerlikheid fan it libben. Ik wol sjen, ûnderfine wat it libben mei my
docht.
it te beynfloedzjen. Yn New York hie ik in lyts boekje by my dêr’t
ik myn yndrukken yn fêstlei. As taskôger.’
‘We krigen thús faak kalinders mei ôfbyldingen fan skilderijen fan
ferneamde skilders, sa as Rembrandt. Je koene op syn skilderijen
nea sjen wêr’t it ljocht wei kaam. Dat fûn ik fassinearjend. In
broer fan ús heit hie in skilderij fan syn pleats, makke troch in
hússkilder. Om de skittering fan it rút wer te jaan hied er skulpen
yn de ferve drukt. Geweldich betocht. De pleats dy’t hy makke
hie, fûn ik hiel spannend fanwege de friksje mei de werklikheid.
Syn eigen ferbeelding hie hy oplost mei skulpen. Ik realisearre my
dat de ferbeelding fan soks yndividueel wêze koe. Yn dy printen
fan Rembrandt seach ik gjin skulpen. Ik seach dat yndividualiteit
in geheim ferlangen wie, dêr’t ik nei op syk wie. Dat gefoel die
wat mei my.
Myn tinzen geane faak werom nei dat earste momint. De
beweging fan myn hân, dy’t efterbleau op it papier. Ik hie mei
eigen eagen sjoen dat ik dy beweging makke. De kurve bleau
stean. Dy “gestolde beweging” fielde as in grut geheim. As ik in
wike letter wer nei dy tekening seach, stie dy streek der noch.
It skilderjen is oergongen yn myn bloed, sa as it jeien myn
heit yn it bloed siet. It is needsaak. Troch keunst te meitsjen sjoch
ik wêrom’t ik der bin. It binne myn bylden, eigen komposysjes
Ik libje op de spanning tusken sekerheid en ûnsekerheden.
derfan. Mar dy’t je yn de realiteit as sadanich nea tsjinkomme. Ik
kombinear dy figueren yn in omjouwing, dy’t ik der sels bysleep.
Ik giet my allinnich mar om de minsken. It oer minsken te
hawwen en de ôfstân ta dy minsken te bepalen. Ik tekenje en
skilderje oer de dingen dêr’t ik net oer prate kin of wol. Ik bin yn
petear mei it wurk. In tekening docht likefolle mei my as ik mei
de tekening. De kwaliteit jout oan wannear’t ik ophâlde moat. Ik
lit mysels oan mysels sjen. It is as in spul. It is in lust, as in soarte
fan befrijing. In befrijing fan bylden, dy’t ik allinnich yn it
tekenjen kwyt kin.’
6