de Moanne

23
och sa posityf oer de ‘ethische lading’ fan it boek. “De duidelijke
stellingname tegen het nazisme en tegelijkertijd begrip vragen
voor het feit dat niet alle Duitsers beesten zijn, mag voor 1951
minstens opmerkelijk genoemd worden. De oorlogswonden zijn
dan nog zo vers”, konkludearret de biografe terjochte. Dat soe ek
ferklearje kinne dat de Dútske oersetting fan Mens of wolf? it goed
dien hat, mei as bekroaning de Österreichische Staatspreis für
Jugendliteratur 1966.
frysk profyl
Noch in oanfolling. Foar myn stik oer nammejouwing yn it
maartnûmer (‘Tusken fernijing en behâld – Trends yn
foarnammen’) koe ’k tankber gebrûk meitsje fan in
foarpublikaasje fan in nij standertwurk, dêr’t û.o. de spesjaliste
Doreen Gerritzen oan meiwurke. It soe “ien fan dizze dagen”
ferskine. Dat is in healjier letter wurden, mar no leit der dan ek
wat.
Over Voornamen. Hoe Nederland aan z’n voornamen komt (Het
Spectrum, 364 siden, 1 19,95) is ít definitive boek oer in
belangryk part fan jesels, de foarnamme, in ûnderdiel fan je
identiteit. Gerrit Bloothooft, Emma van Nifterink en Doreen
Gerritzen ha der wat moais fan makke: analyzes, observaasjes en
anekdoates, tabellen, grafiken en kaarten, trends en patroanen bij
ryk en earm, stigers en sakkers, regionaal, nasjonaal en
ynternasjonaal, fariaasje en ferskaat – it kin net op. Nij sicht op
de foarnammen yn Nederlân en dêrmei in soms ferrassende spegel
fan de feroarjende maatskippij. In trochbraak ek om’t foar it earst
alle hjoeddeiske foarnammen besjoen en oan elkoar relatearre
binne.
“It bêste is fansels om safolle mooglik de gewoane, tradisjonele
nammen oan te hâlden”, woe ik yn myn stik ha. “Ferneame dus,
mar dan echt. Dat jout hâldfêst en it is, mien ik út eigen
ûnderfining te witten, foar alle generaasjes úteinlik faak ek it
aardichst.” En wat lês ik yn it haadstik oer Fryslân?
“Er is geen provincie in Nederland die zo duidelijk de
regionale identiteit in de naamgeving toont als Friesland. Op de
naamkaart van Friesland is te zien dat het overgrote deel van het
platteland nog steeds een Fries profiel heeft, met gemiddeld 16%
Friese namen en 24% traditionele namen (een enkel dorp heeft
vooral traditionele namen). Leeuwarden heeft een echt stedelijk
karakter met wijken die variëren van een typisch allochtonenamenprofiel,
een buitenlandse-nameprofiel tot een
elitenamenprofiel. In de grotere Friese plaatsen Harlingen,
Franeker, Bolsward, Sneek, Lemmer, Heerenveen en Drachten
gaat die variatie minder ver. In een enkele wijk zijn de
buitenlandse namen als Kevin en Melissa al flink doorgedrongen,
maar daarbuiten vindt de verandering geleidelijk plaats. Zo ook
op de Waddeneilanden, waar ook sjiekere namen, zoals Pepijn,
Rutger en Charlotte, zijn doorgedrongen.”
buitenpost
coen peppelenbos
de Moanne numer 8 oktober 2004
Het is herfst en nu gaat Kees ’t Hart ook nog verhuizen. Ik
hoorde voor het eerst van zijn bestaan toen ik nog maar net
leraar was in Leek. Een collega had het over een raar festival in
Leeuwarden, waarin de achttiende eeuw centraal stond. Niet
meteen een onderwerp waarvoor ik uit mijn dak ging. Niet veel
later had een andere collega een gek eenmanstijdschriftje dat
uitgegeven werd door Kees ’t Hart. Opeens had die man zelfs een
tentoonstelling in Friesland waar hij een deel van de winkel van
Auke Rauwerda had nagebouwd. Vreemde snuiter.
En toen was ik opeens de opvolger van Kees ’t Hart op de
Noordelijke Hogeschool. Dat was jammer, want degene die je
opvolgt, ontmoet je niet meer.’t Hart was in Leeuwarden een
begrip. Hij was zo’n beetje bij elke literaire activiteit betrokken
en omdat ik in Groningen nog wel eens wat deed, kwamen we
elkaar toch tegen. Hij was inmiddels bijna fulltime schrijver, had
een eigen fanclub en kreeg in literaire kring een soort cultstatus.
Op een middag die we hadden georganiseerd voor het blad
Nieuw Podium (de voorloper van Tzum) trad hij gratis op. We
organiseerden wedstrijden ‘wie kan het verst met een boek van
Cees Nooteboom gooien’ en hadden een dark room waar je op
de tast een dichter moest vinden terwijl in het donker allerlei
vreselijke jodelmuziek te horen was. Dat vond hij wel leuk.
Een paar jaar geleden mocht ik in de vrolijke denktank zitten
van ’t Hart voor de grote Franciscustentoonstelling die hij
maakte voor het Fries Museum. Pas daar ontdekte ik zijn afkeer
van de gebaande paden. Rigoureus veegde hij elk plan van tafel
dat te uitleggerig was. Franciscus praatte met dieren, dus leek het
mij aardig om mensen via webcams in contact te brengen met
een koe in een stal. Leuk, maar toch ook een beetje rechtlijnig,
volgens ’t Hart. Misschien moesten we een webcam op Elvis, zijn
hond, monteren.
Toen Komrij Amsterdam verliet om in Portugal te gaan
wonen, hield niemand hem tegen. W.F. Hermans vertrok naar
Parijs en men was hem liever kwijt dan rijk. Beiden klaagden
over dat gebrek aan aandacht. Dus hier komt mijn knieval: Kees
kom terug. Leeuwarden is al niet leuk en nu ga jij ook nog weg.
Kees, laat ons niet alleen met al die Friezen!