HET TWEEDE GEZICHT - Braak, Menno ter

van wat zijn document waard was; het is een boek,
waarin de satyre op Tachtig zoo hatelijk-persoonlijk,
maar tegelijk zoo beheerscht en doeltreffend is, dat men
volstrekt Been sleutel noodig heeft om aan de verbeten
waarheid van die satyre direct te g;elooven; terwij1 het
aan de nagedachtenis van Multatuli is opgedragen, is
het van Paap's boeken het eenige, dat naast en onafhankelijk
van Multatuli zijn bestaansrecht volledig behoudt;
het spreekt voor zichzelf, ook als men van
Multatuli als peet en Tachtig als „beweging” nooit heeft
gehoord. Daarom acht prof. Prinsen het waarschijnlijk
van belang voor zijn pleegkinderen om het dood te
zwijgen.
Er is niets zoo fnuikend voor een met groot lawaai opgezette
beweging als de satyre van den tijdgenoot, die de
beweging van nabij heeft gevolgd en niettemin afstand
tot haar kan nemen. De tijdgenoot, die een scherpen
blik heeft, kan Bingen observeeren, die (ten eerste) door
de kolossen van de onderhavige beweging zorgvuldig
op den achtergrond worden gehou den en (ten tweede)
voor den observator der volgende generaties dikwijls
niet meer zijn te achterhalen; vandaar, dat de kolossen
Bit snort tijdgenooten zoo spoedig mogelijk onschadelijk
trachten te maken door hem schouderophalend als
hun nar te presenteeren. „Het is maar een satyre" : in
Bien toon heb ik vroeger altijd over VincentHaman hooren
spreken, niet wetend, dat de nar Paap eens mijn vermoedens
over Tachtig compleet zo u bevestigen.Vincent
Haman, zei men, was Lodewijk van Deyssel; maar het
lag voor de hand (waarom? voor welke hand?), dat Van
Deyssel hier als misvormde caricatuur werd opgevoerd,
69