Deelrapport Gent – Oostende EVALUATIE VAN DE MEDISCH ...

Evaluatie van de medisch-sociale opvangcentra van Gent en Oostende
5 HET AANBOD IN DE ONDERZOEKSREGIO'S
5.1 DE ONTWIKKELING VAN DE CATEGORIALE DRUGHULPVERLENING IN
BELGIË
De categoriale drughulpverlening begon zich in het begin van de jaren zeventig in België te
ontwikkelen. Vòòr het ontstaan van de categoriale drughulp werden druggebruikers binnen de
bestaande hulpverlening opgenomen. Er zijn verschillende redenen voor deze ontwikkeling.
Vooreerst was er in de wetenschap en in de internationale fora een consensus gegroeid over
de behandeling van problematische druggebruikers. Het beleid bleef in dit geval echter in
gebreke. Bovendien ontwikkelde de antipsychiatrie zich waardoor enkele individuen de
opvang van druggebruikers buiten het klassieke psychiatrische circuit organiseerden. 275
Vervolgens zou in het begin van de jaren zeventig het drugprobleem gevoelig gestegen zijn.
Deze bewering werd nooit epidemiologisch ondersteund. De repressieve aanpak die de
overheid voorstond maakte bovendien dat politie en justitie een selectieve aandacht aan de
dag legden voor het drugprobleem. 276 Tenslotte oefende ook de politiek van Verenigde Staten
een belangrijke invloed uit op de binnenlandse perceptie van het drugprobleem. 277 Hoewel de
alarmerende berichten over de omvang van het problematisch druggebruik moeten
gerelativeerd worden, ontstond De Sleutel naar aanleiding van de beginnende problemen met
heroïneverslaafden in Gent rond 1972-1973. 278 De drughulpverlening ontstond in de Gentse
regio en breidde ook in deze regio verder uit.
De maatschappelijke en economische ontwikkelingen in de jaren zeventig steunen de
hypothese dat het druggebruik, indien niet duidelijk toegenomen, dan toch een transformatie
onderging. In het begin van de jaren zeventig was de verslaving aan illegale drugs nog in hoge
mate een probleem van kleine groepen jongeren die bewust voor een alternatieve levensstijl
kozen. Hierdoor waren de financiële implicaties van residentiële hulpverlening nog beperkt
door de kleine aantallen verslaafden. De drugwereld van vandaag ziet er echter helemaal
anders uit en is gekenmerkt door een interrelatie tussen kansarmoede en problematisch
druggebruik. 279
Deze transformatie leidde ertoe dat de niet-categoriale hulpverlening niet het gepaste
antwoord konden verschaffen en de druggebruikers vaak niet meer konden en/of wilden
opvangen.
Categoriale drughulpverleningsinstellingen genoten als privé-organisaties slechts een beperkte
steun van de overheid. 280 De geschiedenis van de categoriale drughulpverleningsinstellingen
275
P. VANDERKREEFT (red.), De Sleutel 25 jaar, Sleutelvragen voor 2000, Congresboek, De Sleutel,
Merelbeke, 1999, 5.
276
B. DE RUYVER, o.c., 551.
277
Ibid., 493-494.; J. CASSELMAN, “Verslaving en verslavingszorg in Vlaanderen”, in W.R. BUISMAN (red.),
Handboek Verslaving, hulpverlening, preventie en beleid, Bohn Stafleu Van Loghum, Diegem, losbl, A 3000-8-
9.
278
J. MAERTENS, “25 jaar De Sleutel”, in B. DE RUYVER, G. VERMEULEN, A. FLAVEAU, A. DE
LEENHEER, F. CARLIER, A. NOIRFALISE en I. PELC (reds.), Drugbeleid aan de vooravond van de 21 e
eeuw, Drugbeleid 2000, Maklu, Antwerpen, 2000, 164.
279
S. TODTS, Schadebeperkend denken in de drughulpverlening, niet gepubliceerd document, 1996, 8.
280 J. CASSELMAN, l.c., A 3000-3.
81