BODEMBREED INTERREG - Louis Bolk Institute

De belangrijkste oorzaken voor een daling van het organische stofgehalte in de bodem zijn
ongunstige gewasrotaties, te weinig aanvoer van organische bemesting of gewasresten en te
intensieve grondbewerking.
In het algemeen geldt dat hoe intensiever de grond bewerkt wordt des te sneller de organische stof
afbreekt. Niet-kerende grondbewerking zorgt voor een verhoogd organisch stofgehalte in de toplaag
en een iets lager maar stabiel organisch stofgehalte onder de toplaag. Ondieper en minder ploegen
leidt tot een lagere afbraaksnelheid van bodem organische stof.
Verschillende gewassen laten verschillende hoeveelheden organisch stof achter tijdens en na de
teelt. Ook de diepte en intensiteit van de beworteling is vaak verschillend met granen die veel dieper
en intensiever wortelen dan rooigewassen als aardappelen of bieten. Naast de hoofdgewassen kan
door middel van groenbedekkers extra organische stof worden toegevoegd aan de grond. Bij groen-
bedekkers moet wel goed worden gekeken naar de aaltjeswerking die per gewas verschillend is.
Bij bemesting kan de teler kiezen voor meststoffen die meer of minder organische stof bevatten. Zo
bevat compost per ton zo’n 150 kg organische stof die 1 jaar na toediening nog niet is verteerd, vaste
rundermest zo’n 70 kg en varkensdrijfmest zo’n 30 kg. Kunstmest daarentegen bevat geen
organische stof. Vooral N kunstmest stimuleert afbraak van recent toegevoegd organisch materiaal.
Het effect van grondontsmetting op de bodem organische stofdynamiek op lange termijn is nog
vrijwel onbekend. Op korte termijn zorgt grondontsmetting voor het stilleggen van het bodemleven
waardoor er (zeer) tijdelijk geen afbraak van organische stof in de grond plaatsvindt. Ook het effect
van gewasbeschermingsmiddelen op de organische stofdynamiek in de grond is nauwelijks bekend.
3.3 Bodemverdichting
Een tweede belangrijke bedreiging voor een goede bodem is bodemverdichting. Een goed
poriëngehalte van een grond is belangrijk voor een goede bodemstructuur. Poriën kunnen gevuld zijn
met lucht of water en zijn de aanvoerlijnen van water, zuurstof en nutriënten en de afvoerkanalen van
CO 2 en andere afvalproducten van de bodem. Een goede structuur vormt een basis voor een goede
gewasgroei.
Bodemverdichting kan net als bij als bij het tegengaan van organische stofdaling worden aangepakt
via wijze van grondbewerking, gewaskeuze en manier van bemesting.
Bodemverdichting van landbouwgronden wordt veelal veroorzaakt door:
• Berijden van percelen onder te natte omstandigheden, vooral als zware landbouwvoertuigen
worden ingezet bijv. bij het oogsten.
• Te hoge bandenspanning waardoor de druk op de bodem te hoog wordt.
• Intensief ploegen waardoor het bodemleven m.n. wormen gehinderd worden en waardoor
minder nieuwe wormgangen worden gemaakt.
30 Deel 1:Duurzaam bodemleven & Functionele Agrobiodiversiteit in de bodem