BODEMBREED INTERREG - Louis Bolk Institute

‘Metabolic quotient’ (qCO 2). Het meten van de bodemademhaling alleen geeft vaak onvoldoende
inzicht in het functioneren van bodemmicro-organismen. De specifieke ademhalingssnelheid (qCO 2)
is de snelheid van microbiële ademhaling per eenheid microbiële biomassa en wordt uitgedrukt als
de ratio tussen bodemrespiratie en microbiële koolstof. Omdat bodemrespiratie = CO 2 efflux =
bodem CO 2 productie kan transport van CO 2 naar de atmosfeer bepaald worden via de soda lime
methode (Gaublomme et al. 2006). Volgens Gaublomme et al. (2006) kan HWC worden ingezet als
een ‘proxy’ voor microbiële koolstof. De ademhalingssnelheid neemt af in oudere gronden en wordt
verhoogd wanneer het bodemecosysteem onder stress staat.
Bij potentiële N-mineralisatie wordt de hoeveelheid stikstof gemeten die vrijkomt door microbiële
activiteit. Stikstof (N) is een belangrijk bestanddeel van alle vormen van leven en bij het verteren van
organische stof komt veel N vrij.
De potentiële N-mineralisatie wordt bepaald door grond te incuberen onder aerobe of anaerobe
omstandigheden. De toename in minerale N tussen twee tijdstippen wordt gebruikt om de stikstof
mineralisatiesnelheden te berekenen. De aerobe potentiële stikstofmineralisatie benadert de
veldsituatie het best, hoewel de structuur van de grond wel anders is dan in een veldsituatie. De
anaerobe incubatie heeft als voordeel boven de aerobe dat er onder waterverzadigde
omstandigheden weinig immobilisatie van stikstof optreedt en de stikstof als ammonium vrijkomt en
gemakkelijk te meten is.
4.2.3 Nematoden
Betekenis Nematoden maken nutriënten beschikbaar, reguleren het aantal bacteriën en
schimmels en spelen een rol bij ziektewering. Nematoden komen in alle bodems voor. Van de 1200
soorten die in Nederlandse bodems aanwezig zijn, is een relatief klein deel (ongeveer 50 soorten)
potentieel schadelijk voor landbouwgewassen.
Analyse en indicatie Verdeling over trofische (functionele) groepen: Met de Oostenbrink-methode
wordt een hoeveelheid grond in suspensie gebracht waardoor de nematoden van de gronddeeltjes
worden losgespoeld. Vervolgens wordt de suspensie gezeefd om fijne lutum en organische deeltjes
te verwijderen. Tot slot vindt scheiding van levende dieren en resterende gronddeeltjes plaats m.b.v.
een wattenfilter. De nematoden kruipen hier actief doorheen en worden verzameld in een kleine
hoeveelheid water. Het totale aantal nematoden in 100 g grond (abundantie) wordt geschat door 2 x
10% van de geëxtraheerde dieren te tellen. Vervolgens worden preparaten gemaakt om ca. 150
nematoden onder een lichtmicroscoop te identificeren. Aan de hand van de voornaamste
voedselbron worden functionele groepen onderscheiden: bacterie-eters, schimmeleters, algeneters,
herbivoren, omnivoren en carnivoren.
Verdeling van K- en R-strategen: K-strategen zijn de langzame voortplanters, oftewel “persisters”.
Deze zijn vaak gevoeliger voor snelle veranderingen in de omgeving. R-strategen daarentegen zijn
snelle voortplanters, ook wel “colonizers” genoemd. Op basis daarvan kunnen nematoden ingedeeld
worden in zogenaamde “colonizer-persister” groepen van CP1 (de snelle voortplanters) tot en met
Meten en beoordelen van biologische bodemkwaliteit 35