Download PDF - Theater Instituut Nederland

‘Er zijn maar een paar mensen die een
gezelschap op persoonlijke titel verdienen.’
46
van de middelen die door de fondsen worden verdeeld, ongeveer tweederde ten
goede aan de grootste vijf gezelschappen. Van een voortdurende aanwas van groepen
is in de dans evenmin sprake. Na de cultuurnota-advisering voor 2005-2008,
hebben meerdere gezelschappen het veld geruimd.
Wel wordt er veel gedaan met weinig middelen. Het budget voor dansinstellingen
is verhoudingsgewijs klein: circa 9 % van het kunstenbudget. Met name de kleinere
gezelschappen en productiekernen die in 2001 of 2005 in de cultuurnota
zijn ingestroomd, kampen met ontoereikende bemensing, productionele voorzieningen
en marketingkracht. In het DOD-onderzoek geeft ruim de helft van
de geïnterviewden aan onvoldoende menskracht en financiën te hebben om hun
artistieke visie vorm te geven. Circa een kwart van de geinterviewden spreekt in
termen van ‘roofbouw’ en ‘een fnuikende situatie’. Anderen redden zich wel, maar
alleen door artistieke concessies te doen, door zwaar te beknibbelen op kostuums,
onderzoekstijd, werkruimte en investeringen in jong talent. Nieuwe choreografen
hebben moeite om, nadat ze hun capaciteiten bewezen hebben in werkplaatsen
en productiehuizen, op een volwaardige manier zelf te produceren. Ook dat heeft
impact op de artistieke ontwikkeling van de Nederlandse dans, temeer daar jonge
choreografen maar mondjesmaat terecht kunnen bij bestaande gezelschappen.
De flexibele productiekernen die in het leven werden geroepen zodat een aantal onafhankelijk
werkende choreografen met meer continuïteit kon werken, verlichten
dat probleem niet. De meerjarige structuur lokt ook weer nieuwe ambities uit. Al
in haar advies 2005-2008 constateerde de Raad voor Cultuur dat een groot deel
van de productiekernen uit wilde groeien tot een vast gezelschap met een groter
budget. Maar het bestel heeft de rek niet om die wens te honoreren, en al het bestaande
te behouden. Het moet uit de lengte of uit de breedte komen. Of er is een
stevige dynamiek nodig, waarbij productiekernen en gezelschappen ‘afvloeien’ als
ze over hun top heen zijn en ruimte maken voor nieuwe, die dan ook met realistische
budgetten worden toegerust. Of choreografen moeten voor hun ontwikkeling
niet louter van een ‘eigen’ groep afhankelijk zijn, maar meer mogelijkheden hebben
om zich binnen bestaande structuren te bewegen, en bijvoorbeeld in grotere
gezelschappen te groeien. ‘Het is een (politieke) vraag of we niet meer krachten
moeten bundelen. Er zijn maar een paar mensen die een gezelschap op persoonlijke
titel verdienen’, stelt Ger Jager. Nita Liem vindt dat jonge dansers ‘te snel te
veel ruimte wordt gegeven en oudere makers te snel terzijde worden geschoven.
Er zou meer ruimte gemaakt moeten worden voor het meester-gezel model. Continuïteit
is heel belangrijk. We zijn teveel een trendgevoelig land, dat slecht zorgt
voor zijn meesters.’ Er is een zoektocht gaande naar eigentijdse, flexibele en lichte
structuren die samenwerking en daarmee continuïteit bevorderen. Daarbij is de