Download PDF - Theater Instituut Nederland

‘Er moet altijd een derde circuit blijven bestaan, waar
mensen kunnen mislukken, maar misschien ook op hun
tijd vooruitlopen.’
Het is tijd die krampachtigheid te doorbreken. Het lef om conventies aan de laars
lappen en wilde ideeën te exploreren is kunstenaars eigen. Meer dan een prikkel
zullen ze niet nodig hebben. Opleidingen doen er goed aan die prikkel al in de
eerste fase van artistieke loopbanen te geven. Naast de technische kwaliteitseisen
die horen bij een hooggespecialiseerd vak, hebben kunstenaars een praktische uitrusting
nodig: communicatieve en sociale bagage, brede culturele kennis, kennismaking
met verschillende media en technologie, en liefst een combinatie van uitvoerende,
scheppende en coachende vaardigheden. Subisidiënten en werkgevers
moeten kunstenaars vervolgens ruimte en waardering geven voor onverwachte
combinaties van rollen, en de individuele strategieën die danskunstenaars daar in
kiezen. En de kunstenaars zelf kunnen vaker afdalen van het podium.
Over de grens
De wortels van de Nederlandse dans liggen in internationale ontwikkelingen van
de dans. In het Internationaal Cultuur Beleid ligt het accent op export van dansvoorstellingen.
Choreografen en groepen van Nederlandse bodem hebben internationale
ambities en gaan van harte op reis. Ze zijn graag geziene gasten in het
buitenland, hoewel dans een wat minder geliefd exportproduct is dan muziek en
theater. 5 Nederlandse dansgezelschappen spelen jaarlijks tussen de 200 en 250
voorstellingen buiten de landsgrenzen. 6 Sommige choreografen menen dat het
beeld van de Nederlandse dans in het buitenland te zeer bepaald wordt door een
selecte groep. Ze hebben de indruk dat het Nederlandse aanbod daardoor terrein
verliest, en uit de gratie raakt bij festivals. Hoe dan ook zijn tal van choreografen
er van overtuigd dat ze zich in het buitenland nog veel meer konden laten zien,
als ze minder op zichzelf waren aangewezen bij het organiseren daarvan. Internationaal
werken is arbeidsintensief, en drukt zwaar op de reguliere bedrijfsvoering.
Verschillende choreografen pleiten daarom voor een sterkere beleidsmatige ondersteuning,
alleen al bij het aanboren en onderhouden van contacten.
Onderbelicht in het internationaliseringsbeleid is de import van buitenlandse
voorstellingen. Internationaal gerenommeerde gezelschappen en choreografen
zijn vrijwel uitsluitend tijdens festivals te zien. Het is er de laatste jaren ook niet
gemakkelijker op geworden om danskunstenaars van buiten de EU in Nederland
te laten werken. Het artistieke speelveld is echter in toenemende mate mondiaal.
Door een beperkte aansluiting daarbij loopt de Nederlandse danskunst het risico
in zichzelf gekeerd te raken en belangrijke ontwikkelingen te missen. Het buitenlandse
werk dat wel te zien is, wordt over het algemeen enthousiast onthaald. Het
geeft zicht op nieuwe artistieke invalshoeken, prikkelt en vult leemtes die het Nederlandse
landschap kent. Zo is er in omringende landen een sterkere traditie op
het gebied van danstheater, culturele crossovers, eigentijdse jazz en urban
53