Johannes Marcus – Auteur van het Johannes ... - JesusKing.info

28
Sanhedrin was. 86 Dus de informatiebron voor Marcus’ tekst moet bijna wel Johannes Marcus zelf
geweest zijn, als de secretaris die persoonlijk de notulen van deze nachtelijke hogepriesterlijke raad
had opgeschreven. Dat hij de secretaris van Kajafas en de Tempelraad was, zou heel goed verklaren
hoe Johannes Marcus de ‘hypēretai’ van de tempelgevangenis bij naam kende, die gestationeerd
waren in de binnenhof van Kajafas’ paleis en tot opdracht hadden de verstoorders van de
tempelorde voor te leiden. Edersheim zegt over de Tempelraad dat “dit rechtslichaam, dat zich
normaal niet bezig hield met criminele vraagstukken, blijkbaar een leidende rol speelde in de
veroordeling van Jezus” 87 . Maar het was legaal om Jezus voor de Tempelraad te brengen – dat in
zekere gevallen functioneerde als rechtbank met de bevoegdheid om lichamelijke straffen (Hand
5,40 en Tosefta Menahot 13,21) 88 en zelfs de doodstraf 89 op te leggen –, omdat Jezus op
gewelddadige wijze de verkopers van offerossen en -schapen en -duiven, en ook de geldwisselaars,
uit de tempel had verwijderd 90 , en dus, in de ogen van de hogepriesters, een verstoorder van de
tempelorde was, en iemand die de offerdienst van het heiligdom, die werd gereguleerd door de
priesters van de Tempelraad, belemmerd had.
Als Johannes Marcus, die zowel een overste (‘archōn’) als een ‘hypēretēs’ was, de secretaris van
de hogepriester en de gezagvoerende Tempelraad was, zouden zijn titels dezelfde zijn als die van de
secretaris van de rechtbank van de zes opperrechters van Athene: zowel ‘archōn’ als ‘hypēretēs’. 91
In de politieke organisatie van het Athene van de vijfde eeuw voor Christus was een ‘hypēretēs’
ofwel 1) een secretaris (‘grammateus’), 2) een ondersecretaris, 3) een heraut van de magistraten
86 27
Marcus 14,53-65 Matt 26,57-68 (NA ); een schriftgeleerde, in de zin van een expert in de Heilige Schrift, kon geen
lid zijn van de strikt priesterlijke Tempelraad, tenzij hij ook een (hoge-)priester was. Matt 26,57 spreekt wel van “de
oudsten”, maar dit zijn waarschijnlijk de oudsten van de priesters (zoals “de oudsten” in Hand 6,10-12 7,1), want pas de
volgende morgen zijn er “oudsten van het volk” (Matt 27,1, cf. “oudsten van Israel” Hand 4,5-6.8 5,21.27-28 NLB).
87
Edersheim: hfdst. 4, p. 70
88
‘Wee mij vanwege het huis van Boethus. Wee mij vanwege hun stokken. Wee mij vanwege het huis van Qadros. Wee
mij vanwege hun pen. Wee mij vanwege het huis van Elhanan. Wee mij vanwege hun gefluister. Wee mij vanwege het
huis van Ismael ben Phabi. Want zij zijn hogepriesters, en hun zonen penningmeesters, en hun schoonzonen opzichters,
en hun dienaren komen ons slaan met stokken.’ (vertaling van “Woe is me because of the House of Boethus. Woe is me
because of their staves. Woe is me because of the house of Qadros. Woe is me because of their pen. Woe is me because
of the house of Elhanan. Woe is me because of their whispering. Woe is me because of the house of Ismael ben Phiabi.
For they are high priests, and their sons, treasurers, and their sons-in-law, supervisors, and their servants come and beat
us with staves”) (Tosefta Menahot 13,21 Neusner: Tosefta 1467-1468). Boethus, Qadros, Elhanan, and Ismael ben
Phabi zijn de namen van hogepriesters en hun hogepriesterlijke dynastieën.
89
Bijv. aan heidenen (= niet-Joden) die de binnenste voorhoven van de tempel binnengingen: ‘Onlangs hebben de
opgravers onder de ruïnen van de tempel één van de waarschuwingsborden in de tempelvoorhof ontdekt die de heidenen
waarschuwden, op straffe des doods, niet verder het heiligdom binnen te gaan. Het waarschuwingsbord komt precies
overeen met de beschrijving van Josephus, en de inscriptie erop is bijna letterlijk zoals hij het zegt’ (“Quite lately, they
who have dug under the ruins of the Temple have discovered one of those tablets in the Court of the Temple which
warned Gentiles, on pain of death, not to advance farther into the sanctuary. The tablet answers exactly to the
description of Josephus, and its inscription is almost literally as he gives it” (Edersheim: ch. 7, p. 106)). ‘Dit was de
eerste omheining. In het midden ervan, en niet ver er vandaan, was de tweede, die men naderde door een paar treden
omhoog te gaan: deze werd omsloten door een stenen muur als afscheiding, met een inscriptie, die elke buitenlander
verbood, op straffe des doods, om naar binnen te gaan’ (“Thus was the first enclosure. In the midst of which, and not far
from it, was the second, to be gone up to by a few steps: this was encompassed by a stone wall for a partition, with an
inscription, which forbade any foreigner to go in under pain of death” (Josephus: Antiquities 15,11,5)). Overdag was het
de Levieten die dienst deden als assistenten van de priesters in de offerdienst, verboden, op straffe des doods, het
Heilige binnen te gaan of het altaar aan te raken (Rops: 458-59). ‘De wetten van Levitische reinheid … werden zeer
strikt gehandhaafd voor tempelgangers en priesters. Als een leproos, of wie dan ook die ‘onrein’ was, het heiligdom zelf
was binnengekomen, of welke priester dan ook dienst deed in een staat van ‘onreinheid’, zou hij, wanneer ontdekt, naar
buiten gesleept worden en gedood, zonder enige vorm van proces, door middel van de ‘rebellendoodslag’. Kleinere
straffen werden toegediend aan hen die schuldig waren aan kleinere vergrijpen van dezelfde aard.’ (“The laws of
Levitical cleanness … were most rigidly enforced upon worshippers and priests. If a leper, or any other who was
'defiled', had ventured into the sanctuary itself, or any priest officiated in a state of 'uncleanness,' he would, when
discovered, be dragged out and killed, without form of process, by 'the rebels’ beating.' Minor punishments were
awarded to those guilty of smaller offences of the same kind” (Edersheim: hfdst. 4, p. 61; Tosefta Menahot 13,21)). En
volgens de Talmoed zouden, als een gewone tempelwachter ’s nachts in slaap werd aangetroffen op zijn post, zijn
kleren in brand gestoken worden (Lightfoot: 107) (M. Middoth I:2).
90
Matt 21,12 Marcus 11,15 Joh 2,13-21
91
Verreth: 125 and 107