Johannes Marcus – Auteur van het Johannes ... - JesusKing.info

63
leerling”, de auteur van 1-20. De hoofdstukken 20 en 21 zijn alstijd als een eenheid gevonden in
alle bekende manuscripten, en daarom zegt de nieuwtestamenticus Craig dat hoofstuk 21
waarschijnlijk werd toegevoegd voordat het evangelie werd gepubliceerd. 220 Het was Ireneus, die in
ca. 185 AD schreef dat de beminde leerling dezelfde was als de publiceerder Johannes: ‘Toen
publiceerde Johannes, leerling van de Heer, die ook tegen zijn borst leunde, zelf het evangelie, toen
hij in Efeze in Azië verbleef’ (Ireneus: 3,1,1, geciteerd in Eusebius: 5,8,4) 221 . Tot die tijd kunnen
mensen hebben verondersteld dat de beminde leerling en auteur de apostel Johannes was (die al was
“gedood door de Joden” 222 ), en dat een andere Johannes, bijvoorbeeld ‘Johannes de Oudste’
(Presbyter Johannes), na het laatste hoofdstuk te hebben toegevoegd, het publiceerde. Paus
Benedictus XVI schreef ‘Er lijken gegronde redenen te zijn om aan “Presbyter Johannes” een
definitieve rol toe te schrijven in de totstandkoming van het Evangelie’. 223
De beminde leerling en publiceerder Johannes kan de persoon zijn geweest die genoemd was 1)
Johannes, met de Romeinse bijnaam Marcus, aan hem gegeven door de Romeinen en de
tempelbeheerders in Jeruzalem (bijv. de tempelarts Lucas schrijvend aan de hogepriester
Theofilus) 224 , toen hij nog de rijke jonge overste en ‘hypēretai’ van de tempel was, als priestersecretaris
en collega van de Romeinse secretarissen van Pilatus, en een geheime leerling, maar 2)
Marcus genoemd werd in de heidenwereld, toen hij zijn evangelie verkondigde in Egypte en toen
hij in Rome was bij Paulus en de “oudste” Petrus (Kol 4,10 Phm 1,24 1Pet 5,1.13) en in Efeze bij
Timotheüs (2Tim 4,11) (ca. 54-66 AD), 225 en 3) uiteindelijk ‘Johannes de Oudste’ werd genoemd
door hemzelf en de Christenen in Efeze, ongeveer dertig jaar later, toen hij een oude Chirstelijke
‘presbyteros’ was geworden (= letterlijk ‘oudste’; oudste/overste, ook gebruikt in de officiële
betekenis van ‘kerkelijke bedienaar’ 226 ) in Efeze, waar ook een jongere Johannes lijkt te hebben
gewoond. 227
Johannes de Oudste wordt van de apostel Johannes, zoon van Zebedeüs, onderscheiden door Papias
(c.115-140 AD) 228 , Ireneus 229 – die Papias’ ‘presbyters’ onderscheidde van de apostelen –,
Dionysius van Alexandrië (Eus. 7,25) – die zei dat er in Efeze twee graven van Johannes waren, wat
werd bevestigd door Hiëronymus (De Viris Ill. 9) –, en Eusebius 230 . Maar vanwege de
veronderstelde identificatie van de beminde leerling met de apostel Johannes – al bijna ‘vastgeroest’
rond de tijd van 185 AD (maar niet helemaal, cf. de Canon Muratori) 231 –, en Papias’ onderscheid,
220 W.L. Craig, Assessing the New Testament Evidence for the Historicity of the Resurrection of Jesus, Studies in the
Bible and Early Christianity, deel 16 (Lewison Queenston-Lampeter 2002 herziene uitgave, p. 204)
221 vertaling van “Then John, disciple of the Lord, who also lay on his breast, himself published the gospel, while he
was staying at Ephesus in Asia”
222 Epitome (Codex Baroccianus 142) van Philippus van Side, Kerkgeschiedenis (5 e eeuw)
(http://www.mindspring.com/~scarlson/synopt/ext/papias.htm) over Papias’ verloren werk “The Exposition of the
Oracles of the Lord” (‘De uiteenzetting van de uitspraken van de Heer’).
223 Vertaling van “There seem to be grounds for ascribing to “Presbyter John” an essential role in the definitive shaping
of the Gospel”, Paus Benedictus XVI, Jesus of Nazareth, 2004, 226.
224 Zie mijn artikel De Elf – Jezus verscheen verrezen aan de Officieren van de Tempelgevangenis, www.JesusKing.info
225 Dat hij zijn Evangelie volgens Marcus schreef voordat hij naar Alexandrië ging, is hierboven aangetoond, in de
voorlaatste alinea van hoofdstuk 2.
226 voetnoot 944 bij Eus. 3,39,3 http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf201.iii.viii.xxxix.html#fna_iii.viii.xxxix-p9.2
227 Dionysius van Alexandrië zegt dat er ‘twee monumenten in Efese, ieder met de naam Johannes, waren’ (vertaling
van “two monuments in Ephesus, each bearing the name of John”, Eus. 7,25,12-13.16).
228 Eus. 3,39,4.7
229 ‘deze presbyters die ons voorgingen, en die vertrouwd waren met de apostelen’ (vertaling van “those presbyters who
preceded us, and who were conversant with the apostles”) Fragmenten uit de verloren geschriften 2. Zie ook Adv. Her.
3,2,2, 3,14,2 4,26,2 4,27,1 4,32,1 5,36,2.
230 Eus. 3,39,5-7
231 De zogeheten Canon Muratori (ca. 170 AD) zegt dat Johannes, de auteur van het Vierde Evangelie, “[één] van de
leerlingen” was, en dat, terwijl hij temidden van “zijn medeleerlingen en bisschoppen” was, Andreüs, “[één] van de
apostelen”, zei dat Johannes een evangelie in zijn eigen naam moest schrijven, en dat zij allen het moesten nakijken. De
canon identificeert de auteur van het evangelie ook met de auteur van 1Joh, en verwijst naar 1Jo 1,1-4 wanneer hij zegt
dat deze auteur “niet alleen een ooggetuige en hoorder, maar ook een beschrijver van alle geweldige daden van de
Heer” was (http://www.bible-researcher.com/muratorian.html). De canon lijkt de auteur dus te identificeren als de
apostel Johannes, maar is dubbelzinning. De beschrijving past ook, en zelfs beter, bij de leerling Johannes Marcus, want
er wordt onderscheid gemaakt tussen “[één] van de leerlingen” (Johannes) en “[één] van de apostelen” (Andreüs), en er