Teksten Westergasfabriek boek - Evert Verhagen

stadsdeel voelde er weinig voor de Westergasfabriek in de tussentijd
ongebruikt te laten. Verschillende geïnteresseerden, waaronder het Holland
Festival, hadden al gevraagd of de gasfabriek tijdelijk beschikbaar
kon worden gesteld voor bijzondere voorstellingen. Verhagen besloot
het tijdelijk gebruik van de gebouwen breder te organiseren en
trok in het najaar van 1992 Liesbeth Jansen aan als ‘projectleider evenementen’.
Jansen, die onder andere bij het Mickery Theater had gewerkt,
was iemand met veel contacten in de culturele wereld van Amsterdam.
Doordat Verhagen de meeste zakelijke kwesties voor zijn rekening
nam, zoals de financiën en de onderhandelingen met het stadsdeel, kreeg
Jansen de ruimte om zich helemaal aan haar ‘culturele’ taak te wijden.
Op 1 mei 1993 zou de Tijdelijke Invulling, zoals het werd genoemd,
van start gaan. Jansen kon er dus van uitgaan dat ze een half
jaar de tijd had voor de voorbereiding. Maar voor ze goed en wel aan de
slag was, kwam ze er al achter dat er bij de Westergasfabriek weinig
zekerheden bestonden. Nauwelijks had ze zich in haar kantoortje in het
regulateurshuis geïnstalleerd, of het bericht kwam dat het Gemeentelijk
Energiebedrijf het grootste deel van het complex al binnen twee weken
zou verlaten. Het werd onverantwoord geacht om de gebouwen een half
jaar leeg te laten staan; er zou een gerede kans zijn geweest dat ze
werden gekraakt, waarna het stadsdeel weinig greep meer zou hebben op
de invulling. Zo bleek het halve jaar voorbereiding al vlug een illusie
en moest Jansen direct aan de slag om tijdelijke gebruikers te vinden.
Wel bleef voor publieksactiviteiten gelden dat ze pas na 1 juni 1993
konden plaatsvinden, nadat het energiebedrijf het terrein helemaal had
verlaten en het stadsdeel de bewaking van het terrein had overgenomen.
Het kostte weinig moeite om interesse te wekken. De meeste gegadigden
dienden zichzelf aan en al snel waren afspraken gemaakt met de
eerste huurders, waaronder Studio Wenck, die op zoek was naar een filmstudio
omdat ze haar oude studio aan de Wenckenbachweg moest verlaten,
en Patchwork, een kunstenaarscollectief dat op de Westergasfabriek onder
meer enorme drijvende, met paraffine doordrenkte baljurken maakte
die in de Haagse Hofvijver te water werden gelaten.
Hoewel ze dus niet de tijd kreeg om in alle rust aan een beleid
te werken, wilde Jansen de ruimten niet aan de eerste de beste verhuren.
Als ze dat wel had gedaan, dan was het complex waarschijnlijk volgestroomd
met de vele kunstenaars die bij haar aanklopten omdat ze op
zoek waren naar een atelier, maar dat was niet wat haar voor ogen
stond. Hoewel ze niet de gelegenheid kreeg de Tijdelijke Invulling van
de grond af aan te programmeren, was Jansen ervan overtuigd dat het in
ieder geval opwindend en gevarieerd moest worden. Dat was ook het belangrijkste
selectiecriterium: niet te veel van hetzelfde en de huurders
zouden de ingrediënten moeten meebrengen voor een verrassend cultureel
leven. Het betekende ook dat ze niet onverschillig moesten staan
tegenover de gebouwen en de locatie; alleen vanuit een sterke affiniteit
met de plek zou in korte tijd een bijzondere sfeer kunnen ontstaan.
Omdat in cultureel Amsterdam al snel bekend werd dat er ruimte beschikbaar
kwam, dienden de meeste huurders zichzelf aan. Er was één voorziening
die Jansen zo onmisbaar achtte voor de culturele dynamiek, dat ze
er gericht naar op zoek ging: een café of restaurant als ontmoetings-