Teksten Westergasfabriek boek - Evert Verhagen

worpen, ontbrandde haar passie voor de landschapsarchitectuur en begon
ze in Versailles aan een nieuwe studie. Ze zou bijna een kwart
eeuw in Frankrijk blijven; ze moet dus eerder als een Franse dan als
een Amerikaanse landschapsarchitect worden beschouwd. Toch keerde ze
eind jaren negentig terug naar haar geboortestaat Washington, waar
ze in Seattle haar derde bureau begon. Eerder had ze, naast haar bureau
in Parijs, met architect Neil Porter een vestiging in Londen
opgezet. Korte tijd later trok ze zich helemaal uit Frankrijk terug.
Het werk voor de Westergasfabriek gebeurde vanuit Londen, waar Porter
de dagelijkse leiding over het project voerde.
In Frankrijk had Gustafson faam verworven met ontwerpen voor de
open ruimte rond hoofdkantoren van grote bedrijven als Shell, Esso
en l’Oréal, het Place des Droits de l'Homme in de Parijse voorstad
Evry en de Jardins de l’Imaginaire in Terrasson. Pas de laatste jaren
trekt zij ook de aandacht met projecten in andere landen, onder
meer met de herinrichting van het park Crystal Palace in Londen, het
Ross Terrace voor het museum voor natuurlijke historie in New York,
de Shoulder Garden in Chicago en het masterplan voor het Museum of
Fine Arts in Boston. In 2002 kreeg Gustafson de meest prestigieuze
opdracht tot nu toe, toen ze werd uitgeroepen tot winnaar van de
prijsvraag voor het Princess Diana Memorial in Hyde Park. Het jaar
ervoor was haar al de Chrysler Design Award toegekend.
Het werk van Gustafson bevindt zich vaak op het grensgebied van
landschapsarchitectuur en land art. Zelf kenschetst zij het als zowel
poëtisch als rationeel. Het poëtische zegt zij te hebben van
haar Engelse moeder, het rationele van haar Zweedse vader. Haar ontwerpen
hebben een krachtige structuur, zij het dat die soms verborgen
gaat achter meer vloeiende vormen. Gustafson wil bewerkstelligen
dat mensen zich door hun zintuigen verbonden voelen met een landschap
dat het karakter heeft van een sculptuur; haar ‘fonteintuinen’
in Terrasson zijn daarvan een indrukwekkend voorbeeld. Niet voor
niets heet het boek over haar Franse werk Sculpting the land.
Nadat Gustafson de opdracht had gekregen om op basis van haar winnende
visie een uitvoerbaar parkontwerp te maken, heeft zij haar
oorspronkelijke concept grondig uitgewerkt en, waar nodig, aangepast.
Toch is het park zoals dat uiteindelijk is aangelegd dicht bij
haar prijsvraaginzending gebleven. De hoofdopzet is onaangetast en
de meeste wijzigingen kunnen worden beschouwd als uitwerkingen en
verfijningen.
Zo heeft het park meer hoogteverschillen gekregen. Gustafson
werd hierbij geholpen door het principe dat afgegraven grond binnen
de grenzen van het terrein moest worden hergebruikt. Andere afwijkingen
van het prijsvraagontwerp zijn dat in plaats van één twee
vijvers in de fundamenten van de voormalige gashouders zijn aangelegd
en dat de broadway (in de prijsvraag nog ‘pad der dromen’ genoemd)
door deze gashoudervijvers naar de beeldentuin voert. De
schuin aflopende kade naar de Haarlemmervaart (het ‘strand’ in het
oorspronkelijke plan) werd vervangen door een verhoogde strook gras
met bomen en in de beeldentuin ligt gras in plaats van verharding.
Met dit laatste werd tegemoetgekomen aan de wensen van de bewonersorganisaties,
die minder stenen en meer groen wilden.
Ook ten noorden van de centrale as is het plan op een paar onderdelen
aangepast. Er kwam een korfbalveld bij en wat in de prijsvraaginzending
nog weinig meer was dan een slingerende sloot, is
ontwikkeld tot een vernuftig systeem van watertuinen en -terrassen.