Teksten Westergasfabriek boek - Evert Verhagen

De samenwerkingsovereenkomst concentreert zich op de fase van
de ontwikkeling – dus op de periode waarin MAB eigenaar is van de
gebouwen. Tegenover de verplichting van het stadsdeel om het park
aan te leggen, staat de verplichting van MAB om de gebouwen geschikt
te maken voor hun bestemming, aangevuld met 3500 vierkante meter
nieuwbouw. Omdat het stadsdeel het beheer van de gebouwen kwijtraakte,
moest ook de exploitatie worden geregeld. Hiervoor richtte MAB
in 2000 een beheer- en exploitatiemaatschappij op, een honderd procent
dochter met de naam Westergasfabriek BV. Directeur werd Liesbeth
Jansen, die vanaf 1992 de Tijdelijke Invulling had georganiseerd.
Volgens de samenwerkingsovereenkomst zou het stadsdeel twee
aanbiedingen voor erfpacht doen, een voor de bestaande gebouwen en
een voor de nieuwbouw. Aan die erfpacht waren bijzondere voorwaarden
verbonden, die ook in de samenwerkingsovereenkomst stonden vermeld.
In een ervan wordt de culturele bestemming vastgelegd, aangevuld met
ondersteunende andere functies. Zo is bepaald dat er zes grote evenementen
per jaar kunnen plaatsvinden en dat buurtorganisaties drie
keer per jaar een van de ruimten kunnen huren voor de helft van het
gangbare tarief.
De bodemverontreiniging leek adequaat te zijn afgehandeld met
heldere afspraken. Door ‘dampdichte vloeren’ aan te brengen, vrijwaart
MAB zich van elke aansprakelijkheid voor eventuele gevolgen
van de vervuiling onder de gebouwen. Omgekeerd stelt de eigenaar het
stadsdeel niet aansprakelijk voor de gevolgen van de bodemverontreiniging,
onder voorwaarde dat het stadsdeel zorgt voor een behoorlijke
bodemsanering van het niet-bebouwde gebied. Helaas bleek in de
loop van 2000 dat de bodem van de Westergasfabriek veel ernstiger
was vervuild dan het stadsdeel en MAB eind 1999 hadden voorzien.
Bij de financiële afspraken werd uitgegaan van twee omvangrijke
subsidies voor MAB: 5,3 miljoen gulden monumentensubsidie en 3,9
miljoen gulden ‘ICES-bijdrage’ (een overheidsprogramma voor verbetering
van de economische structuur). Tegenover deze ruim negen miljoen
gulden aan subsidies stond een vergelijkbaar bedrag dat MAB aan
het stadsdeel betaalt: ruim vijf miljoen gulden om voor honderd jaar
de erfpacht af te kopen en 3,75 miljoen als bijdrage voor de inrichting
van het park. Zo leek MAB de gebouwen min of meer gratis in
handen te krijgen, maar het bedrijf heeft zich verplicht ook nog
eens miljoenen in de restauratie te steken. Volgens de financiële matrix
zouden de vastgestelde bedragen uiteindelijk resulteren in een
‘bruto aanvangsrendement’ van acht procent.
Door de voorwaarden voor de overdracht – in het bijzonder de
culturele bestemming van de gebouwen – ook in het erfpachtcontract
op te nemen, was het stadsdeel ervan verzekerd dat ze ook voor volgende
eigenaars zouden gelden. Alleen kon in het erfpachtcontract,
dat een looptijd heeft van honderd jaar, de bestemming van de gebouwen
slechts in algemene termen worden aangegeven. Ook biedt het erfpachtcontract
geen greep op het gebruik van de buitenruimte, die in
handen van het stadsdeel blijft. Om bepalingen gedetailleerder te
kunnen uitwerken en om ook voor de buitenruimte de bestemming vast
te leggen, was daarom een nieuw bestemmingsplan gewenst. Net als de
samenwerkingsovereenkomst verwijst het ‘bestemmingsplan Westerpark
ABC’ (de letters A, B en C verwijzen naar de plandelen van het Westerpark)
expliciet naar het Ontwikkelingsplan Westergasfabriek als
uitgangspunt.