Wetenschapskatern 2005-2006 - Stichting MS Research

Het afnemen van
hersenvloeistof door
middel van een
zogenaamde ruggenprik
of lumbaalpunctie.
(bron: Universitair Medisch
Centrum Utrecht)
Onderzoekers:
Dr. Rivka Ravid, coördinator (1,5 dag per week)
Dr. Wouter Kamphorst, neuropatholoog (1,5 dag per week)
José Wouda, analist
Michiel Kooreman, analist
Afra van den Berg, analist
Prof. dr. Chris Polman, neuroloog VU medisch centrum (0,5 dag per week)
Marleen Rademaker, secretaresse
Eva Fritschy, secretaresse
De drie analisten besteden samen 1,5 dag per week aan de MS-Hersenbank.
De twee secretaresses besteden samen 1,5 dag per week aan de MS-Hersenbank.
Begeleiders:
Dr. Rivka Ravid, Hoofd Nederlandse Hersenbank
Prof. dr. Dick Swaab, Directeur Nederlandse Hersenbank (tot 1 juli 2005)
Instituut: Nederlandse Hersenbank, Amsterdam
Startdatum: januari 1990. De subsidie is per 1 januari 2006 uitgebreid en met 4 jaar verlengd
Subsidie: € 558.150,- voor 5 jaar voor de periode van 1 jan. 2001 tot 1 jan. 2006
In de periode van 1 jan. 2006 tot 1 jan. 2010 zal de subsidie € 568.644,- voor 4 jaar bedragen.
4.3 Liquorbank (97-310 MS)
Doel van de liquorbank:
De liquorbank is een organisatie voor het verzamelen van hersenvocht van goed gedocumenteerde
patiënten met multiple sclerose (samen met MRI-scans) en van controles met als doel dit te
verstrekken aan onderzoekers over de gehele wereld met een gedegen onderzoeksvoorstel. Hiermee
hoopt de organisatie inzicht te verschaffen in de manier waarop MS ontstaat en een mogelijke marker
te ontdekken waarmee het verloop van de ziekte voorspeld en gevolgd kan worden.
Achtergrond van de liquorbank:
MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel waar de afbraak van myeline plaatsvindt.
Liquor of hersenvloeistof is de lichaamsvloeistof die zich het dichtst bij het centrale zenuwstelsel
bevindt. Aangezien de processen die zich in de hersenen afspelen alleen op weefsel kunnen worden
onderzocht is het logisch dat bij afwezigheid van weefsel de liquor een goede weerspiegeling van
de processen zal geven. Hoewel er de laatste jaren steeds meer publicaties zijn over stoffen in bloed
en liquor (immunologische markers, afbraakproducten van zenuwweefsel en myeline, hormonen
e.d.) in relatie tot MS, is er tot op heden nog geen goede marker gevonden die de kenmerken van
de ziekte weerspiegelt.
Bereikte resultaten:
Sinds september 2000 is men in het VU medisch centrum van start gegaan met het verzamelen van
liquor van patiënten (MS en controles). Op 1 januari 2006 heeft de bank reeds de beschikking over
liquor van meer dan 161 MS- en 117 controlepatiënten. Tevens krijgt het materiaal nationaal en
internationaal meer bekendheid bij onderzoeksgroepen en vindt er een uitbreiding plaats van de
samenwerkingsverbanden.
Samenwerkingsverbanden/aanvragers hersenvocht:
• Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek en Dementie Liquor bank (dr. Elly Holl en prof. dr.
Philip Scheltens: APP+1, Tau en amyloid beta)
• Dept. Of Neuroimmunology Institute Queen Square in London (Axel Petzold en dr. Gavin Giovanoni:
neurofilamenten, S100b, ferritine, GFAP)
• Department of Neuroimmunology, Guy's Kings and St. Thomas Medical School, Kings College,
London, UK (Eli Silber and dr. Mohammed Sharief: apoptosemarkers)
• Dept. Of Neurology Colorado University in Denver (dr. Don Gilden: B-cellen, proteomics en
specificiteit van oligoclonale banden in MS)
• Dept. of Neurology, University of Innsbrueck (dr. Thomas Berger) and Division of Neuroimmunology,
Brain Research Institute, University of Vienna (dr. Hans Lassmann: anti-MOG (myelineoligodendrocyt-glycoproteïne)).
18