Wetenschapskatern 2005-2006 - Stichting MS Research

Het centrifugeren van
buizen met cellen.
afkomstig zijn uit gezonde muizen zonder IL-10-defect. Op deze wijze zal de relatieve bijdrage van
T-cellen aan het herstelproces worden vastgesteld. Hoewel T-cellen vooral bekend zijn als witte
bloedcellen, die schade aanrichten bij MS, zijn er steeds meer aanwijzingen dat T-cellen ook een
rol kunnen spelen bij herstel. Mogelijk dat de productie van IL-10 hierbij een belangrijke rol speelt.
Bereikte resultaten:
Om het onderzoek mogelijk te maken zijn muizen gefokt, die geen IL-10 kunnen maken. Deze muizen
blijken verhoogd gevoelig voor het opwekken van de MS-achtige ziekte Experimentele Auto-immuun
Encefalomyelitis (EAE). Als de muizen worden geïmmuniseerd met een peptide, dat afkomstig is uit
de myelineschede die de zenuwuitlopers omhult, leidt dit tot verlammingsverschijnselen die ernstiger
zijn dan in normale muizen. Deze waarneming bevestigt dat het goed functioneren van IL-10 (of van de
cellen die IL-10 maken) van belang is voor het onderdrukken van de ziekte. De verhoogde gevoeligheid
van de IL-10 knock-out muizen voor deze ziekte werd bevestigd door T-cellen afkomstig uit muizen met
EAE in te spuiten. Net als peptides afkomstig van myeline kunnen T-cellen uit zieke dieren EAE
opwekken. In dit zogenaamde transfer- of overdrachtsmodel bleken de muizen zonder IL-10 sneller
ziekte te ontwikkelen dan normale muizen. Door bestudering van het hersenweefsel kon worden
vastgesteld dat het sneller ontstaan van ziekte mede wordt veroorzaakt door het sneller verschijnen
van ziekteverwekkende cellen. Overigens kan geconcludeerd worden dat in de normale muizen het
eigen IL-10 een onderdrukkende werking heeft op de ingespoten ziekteverwekkende cellen.
IL-10 wordt onder andere geproduceerd door zogenaamde T-regulatorcellen en via dergelijke cellen
wordt in normale muizen het ontstaan van ziekte verhinderd. Omdat IL-10 knock out muizen wellicht
niet beschikken over goed functionerende T-regulatorcellen werd onderzocht of dergelijke cellen
afkomstig uit normale muizen in staat zouden zijn om ziekte in de knock out muizen te
onderdrukken. Dit blijkt inderdaad het geval: in enkele experimenten werden goede aanwijzingen
verkregen dat verergerde ziekteontwikkeling in muizen, die geen IL-10 kunnen maken, in elk geval
ten dele wordt veroorzaakt door slecht functionerende regulatorcellen. Deze bevindingen stemmen
overeen met het idee dat verstoringen in de functie van T-regulatorcellen een belangrijke rol spelen
bij het ontstaan en voortschrijden van MS.
Onderzoeker:
Ing. Inge Haspels, analiste
Begeleiders:
Dr. Lex Nagelkerken, immunoloog
Instituut:
TNO Kwaliteit van Leven
Looptijd van het onderzoek: 1 jan. 2004 - 1 jul. 2005
Subsidie: € 43.110,- voor 1 jaar
7.3.6 Onderzoek naar ontstekingsbevorderende en
ontstekingsremmende eiwitten aan het MS Centrum VUmc
Aan het MS Centrum VUmc doet dr. Mario Vogt onderzoek naar eiwitten die MS-ontstekingen kunnen
bevorderen of remmen. Zie hiervoor paragraaf 3.2 van dit katern.
7.4 Onderzoek naar het aangeboren immuunsysteem
7.4.1 Inleiding
Het waarnemen van de omgeving door cellen vindt plaats met behulp van speciale eiwitten op de cel,
die stoffen uit de omgeving kunnen herkennen en binden. Deze eiwitten worden receptoren
genoemd. In dit hoofdstuk wordt een onderzoek beschreven naar receptoren die groepen stoffen
herkennen waarvan de meeste alleen bij bacteriën en virussen voorkomen. De Toll-like receptoren
spelen een belangrijke rol bij het opwekken van een afweerreactie tegen dergelijke stoffen. Zij
vormen een belangrijk onderdeel van het aangeboren immuunsysteem, het deel van het
immuunsysteem, dat niet verandert gedurende het leven. Recent zijn er aanwijzingen verkregen dat
ook het aangeboren immuunsysteem een rol kan spelen bij MS.
In paragraaf 7.4.2 wordt onderzocht welke Toll-like receptoren gemaakt worden door twee typen
hersencellen: microglia en astrocyten. Microglia (letterlijk: kleine glia) zijn de belangrijkste cellen
van het afweersysteem van de hersenen. Zij maken vrijwel alle verschillende Toll-like receptoren en
44