Wetenschapskatern 2005-2006 - Stichting MS Research

Laesies (zie pijlen)
zichtbaar als lichte
vlekken op een MRI-scan
van de hersenen.
Klinisch: ziekte of ziekenhuis betreffend.
Knock-out: een dier waarin een bepaald gen uitgeschakeld of verwijderd is.
Kwantitatieve MRI: een nieuwe vorm van MRI, waarbij niet het maken van afbeeldingen, maar
het verrichten van metingen de belangrijkste rol speelt. Kwantitatieve MRI maakt het mogelijk om
verschillende MRI’s beter met elkaar te vergelijken en om kleinere verschillen waar te nemen.
Laesie: een aangedaan gebied. In MS betekent dit een gebied waarin de myeline is verminderd of
verdwenen en waar vaak een litteken is ontstaan.
Liquor: hersenvloeistof. De vloeistof die zich in de hersenen en het ruggenmerg bevindt en die de
hier aanwezige cellen van voedingsstoffen voorziet en afvalproducten afvoert.
Lymfocyt: een B- of een T-cel.
Macrofaag: (letterlijk: grote eter). Een cel van het immuunsysteem die tot taak heeft om dode
cellen of aan antilichaam gebonden antigenen te verwijderen door deze ‘op te eten’.
Marker: (letterlijk: merkstof). Een stof waarmee een bepaald proces in het lichaam gevolgd of
aangetoond kan worden. Bijvoorbeeld: suiker in de urine is een marker voor suikerziekte;
gadolinium is een marker voor het lekken van de bloed-hersenbarrière.
MHC klasse I en II: twee soorten eiwitten die antigenen ‘presenteren’ aan cellen van het
immuunsysteem. MHC klasse I en II binden stukjes van deze antigenen en brengen dit naar de
oppervlakte van de cel, waardoor cellen van het immuunsysteem kunnen zien dat er zich in de cel
antigeen (bijvoorbeeld van een virus) bevindt of dat de cel antigeen heeft opgenomen van buiten.
Microarray: een instrument waarmee de activiteit van een groot aantal genen tegelijkertijd kan
worden bepaald.
Microglia: (letterlijk: kleine glia). Een bepaald type hersencel. De microglia maken deel uit van
het afweersysteem van de hersenen en zijn als het ware de macrofagen van de hersenen.
Monocyt: een bepaald type witte bloedcel. Monocyten zijn de voorlopercellen van macrofagen.
Myelinisatie: de vorming van een myelineschede om een zenuwvezel.
MRI: (magnetic resonance imaging) een moderne techniek waarmee met behulp van metingen met
magneetvelden ‘in het centrale zenuwstelsel gekeken kan worden’. Met MRI kunnen plaatjes van het
centrale zenuwstelsel gemaakt worden, die laten zien of en op welke plaatsen myeline is verdwenen.
Daarnaast kan met MRI gekeken worden of een stof die in het bloed wordt ingespoten in het centrale
zenuwstelsel terecht komt. Als dit het geval is, betekent dit dat er een lek zit in de bloedhersenbarrière.
Obductie: Het verwijderen van organen na iemands overlijden.
Oligodendrocyt: (letterlijk: cel met enkele uitlopers/vertakkingen). Oligodendrocyten zijn de
cellen die de myelineschede vormen om de zenuwvezels in het centrale zenuwstelsel. De cellen
maken myeline en sturen dit naar hun uitlopers. Deze uitlopers wikkelen zich vervolgens om de
zenuwvezels en vormen zo de myelineschede.
Pathologie: (letterlijk: ziekteleer). De onder de microscoop zichtbare afwijkingen in weefsel, die
het gevolg zijn van een ziekte.
Peptide: een stukje van een eiwit.
Perivasculair: rondom de bloedvaten gelegen (peri = rondom, vasculair = de bloedvaten betreffend).
Pilot: een vooronderzoek. Een onderzoek van beperkte omvang (meestal gedurende een jaar) om
te bekijken of verder onderzoek aan het onderwerp zinvol en/of technisch mogelijk is.
72