Wetenschapskatern 2005-2006 - Stichting MS Research

Het Universitair Medisch
Centrum St. Radboud in
Nijmegen.
Achtergrond van het onderzoek:
Problemen met plassen komen veelvuldig voor bij MS-patiënten en hebben een enorme invloed op
de kwaliteit van leven. De meest voorkomende klachten zijn het overmatig optreden van aandrang
om te plassen en het veelvuldig moeten plassen (urgency/frequency) en het niet kunnen ophouden
van de plas ten gevolge van een overmatige aandrang (urge incontinentie). Een groot deel van de
patiënten is niet geholpen met niet-operatieve therapie, zoals fysiotherapie en/of medicatie. Voor
deze groep is ingrijpende, onomkeerbare chirurgie soms de enige optie. Hierbij kan onder andere
gedacht worden aan het aanleggen van een kunstmatige uitgang, een stoma.
Beïnvloeding van zenuwen middels sacrale zenuwstimulatie is een minimaal ingrijpende,
chirurgische procedure, welke volledig omkeerbaar is. In het verleden is reeds door diverse
onderzoekers aangetoond dat sacrale zenuwstimulatie een effectieve en veilige therapie is bij
patiënten met urge incontinentie of urgency/frequency-klachten en bij patiënten die hun blaas niet
volledig kunnen legen (urineretentie). Hierdoor heeft het een plaats verworven in de behandeling van
plasproblemen, die ligt tussen de niet-operatieve en de ingrijpende chirurgische mogelijkheden.
Gezien de plasproblemen waarmee MS-patiënten te maken krijgen en de weinig ingrijpende aard van
de ingreep is sacrale zenuwstimulatie een therapie die bij uitstek geschikt zou zijn voor MS-patiënten.
Tot op heden zijn er echter maar twee kleine studies verricht die de effectiviteit van sacrale
zenuwstimulatie bij MS-patiënten hebben bestudeerd. Chartier-Kastler en Bosch toonden bij vijf MSpatiënten
de effectiviteit en haalbaarheid van deze therapie. Gezien de kleine groep patiënten is het
op basis van deze studies onmogelijk om uit te maken welke patiënten baat zullen hebben bij deze
therapie en in welke mate het effect zal optreden. In deze studie wordt de effectiviteit van sacrale
zenuwstimulatie op plasproblemen bij MS-patiënten onderzocht. De effecten op de kwaliteit van
leven worden geregistreerd.
Bereikte resultaten:
De studie richt zich op patiënten met plasproblemen, die niet of onvoldoende met medicatie verholpen
kunnen worden. Om het mogelijke effect van de stimulering vooraf te checken, wordt in eerste
instantie een teststimulatie uitgevoerd. Bij deze teststimulatie worden de zenuwen bij het heiligbeen
gestimuleerd met behulp van een apparaatje, dat zich dan nog buiten het lichaam bevindt. Indien deze
teststimulatie gunstige resultaten oplevert, wordt dit apparaatje bij de permanente therapie in het
lichaam ingebouwd (geïmplanteerd) en het effect tijdens het dagelijkse leven onderzocht.
Tijdens de studie is het moeizaam gebleken voldoende patiënten te selecteren die aan alle critera
van de studie voldeden. Met name door de wisselende aard van de plasklachten en het
voortschrijdende stadium van de MS kwamen (op het eerste gezicht geschikte) patiënten, niet in
aanmerking voor deelname. Daarnaast waren er minder patiënten dan verwacht, die na de
teststimulatie in aanmerking kwamen voor implantatie van de definitieve stimulator.
Echter die patiënten die na een positieve teststimulatie de permanente stimulator geïmplanteerd
kregen hebben daar in het dagelijks leven veel baat bij. Klachten van aandrang en incontinentie
verminderen en kwaliteit van leven neemt toe. Wetenschappelijk analyse van deze resultaten volgt.
Onderzoeker:
Drs. Farida van Rey, arts-onderzoeker
Begeleiders:
Prof. dr. Frans Debruyne, uroloog
Dr. John Heesakkers, uroloog
Dr. Sjef Jongen, neuroloog
Instituut: UMC St. Radboud, Nijmegen (in samenwerking met het Multiple Sclerose Centrum
Nijmegen en het Medisch Spectrum Twente, Enschede)
Looptijd van het onderzoek: 1 mei 2003 – 1 mei 2007
Subsidie: € 166.991,- voor 4 jaar
5.3 Onderzoek naar de effectiviteit van multidisciplinaire
behandeling van vermoeidheid bij patiënten met
multiple sclerose (04-553 MS)
Doel van het onderzoek:
Het doel van deze studie is het vaststellen van de effectiviteit van multidisciplinaire behandeling van
chronische vermoeidheid bij mensen met MS in vergelijking met consultatie door een MSverpleegkundige.
20