Wetenschapskatern 2005-2006 - Stichting MS Research

3. MS-centra voor onderzoek
3.1 Inleiding
De zorg voor MS-patiënten wordt in toenemende mate uitgevoerd in MS-centra. Dat wil zeggen dat
ziekenhuizen proberen de zorg te optimaliseren door het opzetten van een samenwerkingsverband
van neurologen, verpleegkundigen en andere deskundigen op het gebied van MS. In analogie
hiermee heeft de Stichting MS Research besloten tot het oprichten van MS-centra voor onderzoek
(en zorg). Hierbij krijgen medische centra die zelf veel investeren in onderzoek naar multiple
sclerose, een langdurige en structurele ondersteuning van de Stichting MS Research, die bedoeld is
om het onderzoek nog verder te stimuleren en uit te breiden. Daarnaast is het de bedoeling dat met
de toename van dit onderzoek ook de zorg voor MS-patiënten in deze centra toeneemt.
3.2 Het MS Centrum VUmc, Amsterdams MS-centrum
voor patiëntenzorg en onderzoek (02-358b MS)
Doel van het centrum:
In het MS Centrum werken onderzoekers van verschillende vakgebieden van het VU medisch
centrum (VUmc) samen aan MS-onderzoek. Daarnaast wordt programmatisch samengewerkt met
TNO Preventie en Gezondheid en met het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen.
De doelstellingen zijn:
- uitvoering van onderzoek van internationale competitieve kwaliteit rondom een aantal
samenhangende thema’s, waarbij samenwerking tussen vakgebieden (“van fundamenteel
onderzoek naar een betere behandeling”) centraal staat.
- verhoging van de kwaliteit van academische zorg voor MS-patiënten
- leveren van een substantiële bijdrage aan de opleiding van geneeskundigen en onderzoekers
- fungeren als landelijk centrum van kennis op het gebied van MS-onderzoek en patiëntenzorg
Meer specifiek is de structurele bijdrage van de Stichting MS Research aan dit centrum bedoeld voor
het versterken van het onderzoek door subsidiëring van 9 onderzoekslijnen.
Achtergrond van het centrum:
Een substantieel deel van het wetenschappelijk onderzoek, dat in dit centrum wordt uitgevoerd, wordt
financieel ondersteund door de Stichting MS Research (ofwel via de structurele steun aan het Centrum
ofwel via de subsidies voor onderzoeksprojecten). De samenwerking tussen de vakgebieden bij het
onderzoek is een van de sterke punten van het centrum; de voornaamste vakgebieden zijn neurologie,
radiologie, moleculaire celbiologie, pathologie en immunologie. Op dit moment zijn er ongeveer 80
personen (niet allemaal fulltime) betrokken bij ongeveer 40 verschillende wetenschappelijke projecten,
waarvan ongeveer de helft gericht is op het ontdekken van oorzaken en ziektemechanismen bij MS en
de helft op diagnostiek en behandeling bij MS. De aansturing van het onderzoek vindt plaats door prof.
dr. Frederik Barkhof, prof. dr. Christine Dijkstra en prof. dr. Chris Polman (allen VUmc).
De negen specifiek door deze subsidie ondersteunde onderzoekslijnen zijn:
1. Neuropathologie
Dr. Lars Bø bestudeert de pathologie (de onder de microscoop zichtbare afwijkingen) van MS-laesies
in de grijze stof (de gebieden van het centrale zenuwstel waar de zenuwcellen gelegen zijn). Grijze
stoflaesies zijn moeilijk te ontdekken, daarom zijn ze eerder weinig bestudeerd. De laesies zijn
verschillend van witte stoflaesies. Deze verschillen zijn waarschijnlijk belangrijk voor het ontdekken
van ziektemechanismen bij MS. Dr. Lars Bø onderzoekt ook of er verschillende ziekteprocessen een
rol spelen bij het ontstaan van witte stoflaesies in chronische MS.
2. De bloed-hersenbarrière
Dr. Elga de Vries continueert haar activiteiten op dit gebied. Het onderzoek richt zich op veranderingen
in de bloedvaten in de hersenen van MS-patiënten. Tevens bestudeert ze wat er gebeurt binnen de
cellen van de bloed-hersenbarrière tijdens het passeren van ontstekingscellen.
3. Database en immunogenetica
Tineke Hooper–Van Veen is in 2003 gepromoveerd op haar onderzoek naar erfelijke factoren die een
rol spelen bij MS en verkreeg hierbij de doctorstitel. Daarnaast ontwikkelt zij een database, waarin
onderzoeksgegevens van MS-patiënten goed geordend kunnen worden opgeborgen en nader
onderzocht kunnen worden.
7
Maartje van Weegen
en de leden van het
managementteam van
het MS Centrum voor
Onderzoek en Zorg
VU/TNO bij de opening
van het MS Centrum in
1998. Van links naar
rechts: prof. dr. Christine
Dijkstra, prof. dr. Chris
Polman en prof. dr. Kees
Lucas, die inmiddels in
het managementteam is
vervangen door prof.
dr. Frederik Barkhof.