De voorbeeldfunctie van de docent in het vakcollege - Kortlopend ...

op het stimuleren van een goede beroepshouding naar de leerlingen toe. Dit wordt
wel aangeduid als : “Het uitdragen van praktisch vakmanschap”. Dit kan gebeuren
“door vaak voorbeelden uit de praktijk te gebruiken in de les” maar ook via de modelfunctie:
“Ik laat regelmatig zien hoe ik techniek toepas in het dagelijks leven”.
Ook de eerdergenoemde aspecten van de persoonlijke en sociale voorbeeldfunctie
dienen gezien te worden in dit perspectief van het willen zijn van een voorbeeld ten
aanzien van vakmanschap. Een docent verwoordt dit helder in het kwalitatieve deel
van het onderzoek: “Ik wil leerlingen respect aanleren voor de medemens (klasgenoten),
voor de omgeving (lokaal), voor dingen en zaken (gereedschap, materiaal),
voor het ‘mijn en dijn’ (eigendom) en voor de gang van zaken (organisatie)”. Docenten
geven ook aan dat leerlingen moeten beseffen dat kennis iets is om te delen.
Hierdoor kan tevens een betere wisselwerking tussen leerlingen onderling ontstaan.
Door enkele docenten wordt naar voren gebracht dat zij zich (zowel persoonlijk als
vakmatig) geroepen voelen zich als een voorbeeld te gedragen wanneer zij bijvoorbeeld
“afval dat in de gang op de grond ligt, zelf gaan opruimen”.
Op sociaal gebied kan de docent niet alleen een voorbeeldfunctie vervullen naar de
individuele leerling toe, maar ook naar “groepen’ leerlingen. Een docent is in zijn
functie ook een voorbeeld naar groepen leerlingen toe. Wat belangrijk geacht wordt
in dit verband is dat docenten “willen uitdragen dat zij trots zijn op leerlingen”, dat
zij het praten met leerlingen bij conflicten tot hun taak rekenen, dat zij “een positieve
houding willen uitdragen” en “opbouwend bezig willen zijn”. Een docent vermeldt
hierbij het volgende: “Bij bijzondere gebeurtenissen in een groep kan de impact
groot zijn. Daarom moet je zoiets centraal, naar de groep uitspreken en leerlingen
dwingen om naar elkaar te luisteren. Ook op deze manier kun je positieve
gebeurtenissen delen.” Deze docent wil dus bewust het groepsgevoel creëren binnen
een groep leerlingen.
Rolmodel vakmanschap
Beroepstrots is binnen het Vakcollege erg belangrijk. Bijna alle (95.7%) van de docenten
is dan ook van mening dat een docent leerlingen beroepstrots bij kan brengen.
Slechts twee docenten (2.2%) geven aan goede schoolprestaties belangrijker te
vinden dan het welzijn van de leerlingen. Het overgrote deel van de docenten
(91.3%) is het hier niet mee eens. De docenten hebben aangegeven hoe volgens hen
techniek terugkomt in de voorbeeldfunctie ten aanzien van vakmanschap van het
Vakcollege. Zij leggen daarbij de nadruk op respect voor het vak, veiligheid, accuratesse,
taalgebruik, vakkennis, positieve houding, flexibiliteit en het nakomen van
afspraken. Een docent geeft aan hoe dat in zijn werk gaat: ‘Complexe en eenvoudige
handelingen voordoen. Benoemen van feiten, voorbeelden vanuit de beroepspraktijk
49