Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie - Provincie Noord-Holland

3.4 Prioritaire provinciale
aandachtsgebieden
In 2.3 is aangegeven dat het behoud, versterken en
ontwikkelen van de leesbaarheid van het landschap
een belangrijk uitgangspunt is. Dit is één van de
mogelijkheden om concreet uitwerking te geven aan
de centrale doelstelling ‘behoud door ontwikkeling’.
Vanuit de waterstaatkundige geschiedenis, de ontginnings-
en bewoningsgeschiedenis, de industrialisatiegeschiedenis
en de militair-strategische geschiedenis
is een tiental prioritaire aandachtsgebieden
geselecteerd.
In de Cultuurhistorische Regioprofielen waren deze
gebieden cultuurhistorische basisstructuren genoemd.
In deze gebieden is de cultuurhistorische betekenis
dermate zwaarwegend dat actief wordt gestreefd
naar het versterken van de cultuurhistorische component.
Dit betreft de volgende tien gebieden:
1 Texel, pleistocene deel.
2 Wieringermeer.
3 Westfriese Omringdijk.
4 Groetpolder, De Gouw.
5 Schermer-Beemster-Eilandspolder, Starnmeer en
Kamerhop.
6 Belvederegebied Waterland (veenweiden met de
daarbinnen gelegen kleine droogmakerijen plus
Marken).
7 Oer-IJ-gebied.
8 Stelling van Amsterdam.
9 Noordzeekanaal, spoorlijn Amsterdam-Haarlem
en Zaanmond.
10 Kennemerzoom.
De prioritaire provinciale aandachtsgebieden zijn
weergegeven op kaart B1, pag. 46.
Bij de aandachtsgebieden 4, 6, 7, 8 en 9 heeft de
Provincie zelf het voornemen om projecten te initiëren
waarbij de cultuurhistorie een belangrijke rol speelt.
Bij de projecten 1, 2, 3, 5 en 10 wil de Provincie deelnemen
aan projecten met een belangrijke cultuurhistorische
component, geïnitieerd door derden.
Hieronder wordt de beleidsopgave voor de prioritaire
provinciale aandachtsgebieden toegelicht. Bij de
behandeling van de regio’s (H4) wordt onder de
betreffende regio’s het specifieke beleid verder uitgewerkt.
3.4.1 Texel, pleistocene deel
Het pleistocene deel van Texel kent een bewoningsgeschiedenis
die teruggaat tot 12.000 voor Christus.
Uit de periode van de bronstijd tot aan de late
middeleeuwen zijn veel sporen van bewoning en
exploitatie bewaard gebleven. Deze geschiedenis is
niet alleen in de bodem bewaard gebleven, ook in het
huidige landschap is nog veel van de toenmalige
structuren herkenbaar zoals de onregelmatige wegstructuren,
oude verkavelingen, tuunwallen en de
ringvormige structuur van Den Burg. Texel heeft een
belangrijke rol gespeeld in de maritieme geschiedenis
van Noord-Holland. In de 18e eeuw ontwikkelde
het eiland zich tot haven (De Rede van Texel) van de
internationale vloothandel. Het havendorp van
Oudeschild, de Schans bij Oudeschild en de wezenputten
herinneren aan deze periode.
Getracht moet worden deze waardevolle elementen
te benutten, zodat bezoekers en bewoners van Texel
ook daadwerkelijk kennis van het erfgoed kunnen
nemen. Samen met het internationale project Lancewad
moet worden gewerkt aan het beter tot uitdrukking
laten komen van de cultuurhistorie van Texel en aan
het beter benutten van de recreatief toeristische
mogelijkheden die deze biedt.
3.4.2 Wieringermeer
Dit gebied wordt bewoond vanaf 2600 voor Christus.
Keer op keer werden de bewoners door het wassende
water verdreven, totdat in 1930 het gebied werd
omdijkt en drooggemalen.
Deze polder is geheel op de tekentafel ontworpen.
De identiteit van de polder wordt bepaald door de
cultuurhistorische lijnen in het landschap die nog
‘jong en gaaf’ zijn.
In de bodem van de polder zijn nog elementen en
structuren aanwezig die herinneren aan vroegere
bewoning en de strijd tegen het water.
BELEIDSKADER LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE NOORD-HOLLAND ■ 47