Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie - Provincie Noord-Holland

Uiteindelijk zijn naast het hoofddorp maar drie van
de satelietdorpen gerealiseerd.
Granpré Molière was zelf verantwoordelijk voor de
hoofdstructuur van de polder, maar voor het beplantingsplan
trok hij de landschapsarchitect J.T.P.
Bijhouwer aan.
Deze ontwierp de beplanting rond de drie dorpen en
de erven. In het noordoosten werd op onrendabele
grond een productiebos (Robbenoordbosch) aangelegd.
In het beeld van de polder waren de zichten op de
dorpen van essentieel belang.
Het was de bedoeling dat men van grote afstand over
de vaarten en wegen de dorpen zag liggen. Daarbij
was ruim aandacht gegeven aan het dorpssilhouet.
Het dorp werd weliswaar door het groen ingekaderd,
maar zeker niet weggeplant.
Deze polder kent een groot contrast tussen beslotenheid
in de kernen en de weidse openheid van de poldereenheden.
Daarbij is nadrukkelijk gepoogd deze
openheid wel een eigen maat en schaal mee te geven.
De openheid moest worden teruggebracht tot een
‘voor het oog te bevatten maat’. Deze maat werd
bepaald door beplanting langs wegen en vaarten, de
beplanting bij de dorpen en de beplanting van de
erven. Nog altijd wordt de polder gekenmerkt door
een grote openheid met daarin kloeke massa’s van
bebouwing en erfbeplanting. Deze vormen groene
eilanden in een zee van ruimte.
De Wieringermeer is in opzet een naar binnen
gekeerde polder en representeert een overzichtelijke,
vooroorlogse samenleving.
Behoud, versterken en ontwikkelen
variatie en leesbaarheid
De geschiedenis van de regio ‘Wieringen en
Wieringermeer’ wordt voor een belangrijk deel verteld
door het verhaal van de strijd tegen het water en
de Zuiderzeewerken. Om dit verhaal leesbaar te houden
en de landschappelijke en cultuurhistorische variatie
te behouden, moet het contrast tussen het voormalig
eiland Wieringen en de aandijkingen, waaronder de
Wieringermeer, behouden blijven en verder worden
ontwikkeld. Het gaat dan om het contrast tussen het
kleinschalige, besloten en reliëfrijke keileemlandschap
en het grootschalige aandijkingenlandschap
waarin het totaalontwerp herkenbaar is. Ontwikkelingen
in de waterhuishouding kunnen worden
aangegrepen om dit contrast en de variatie in het
landschap, te versterken. Ook met beplantingen kan
het contrast tussen het keileemgebied en de aangrenzende
meer open landschappen worden versterkt.
Voor het behoud en de ontwikkeling van de leesbaarheid
is het van belang dat de waterstaatkundige
geschiedenis herkenbaar blijft.
Deze komt met name tot uiting in:
■ Het systeem van dijken, van wierdijk tot Afsluitdijk.
■ De relicten van de bedrijvigheid van de Zuiderzeewerken,
van M.U.Z.-park tot villa ‘Waterkeer’.
Voor de leesbaarheid van de ontginnings- en
bewoningsgeschiedenis is het van belang dat de
herkenbaarheid van Wieringen als eiland wordt
behouden, versterkt en ontwikkeld.
Voor het behoud van de archeologische variatie is het
van belang dat de archeologische restanten uit de
Vikingperiode behouden blijven en dat hun betekenis
wordt versterkt door de aanwezigheid van deze elementen
toeristisch- recreatief beter te benutten.
Voor de leesbaarheid van de militair strategische
geschiedenis is het van belang dat de Stelling van
Den Oever behouden blijft door onderhoud en herstel
van de bouwkundige onderdelen.
Voor het behoud van de historische samenhang is het
van belang dat bij ontwikkelingen rond de provinciale
weg deze ontwikkelingen worden aangegrepen om
de cultuurhistorische samenhang van het omringende
gebied te herstellen en te versterken.
BELEIDSKADER LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE NOORD-HOLLAND ■ 69