Ouders en Onderwijssegregatie: hebben ouders de sleutel?

24 Ouders en Onderwijssegregatie: hebben ouders de sleutel?
scholen. Deze projecten zijn in eerste instantie opgezet in de vier grote steden (Amsterdam, Den
Haag, Rotterdam en Utrecht) en in Nijmegen, Deventer en Eindhoven (OCW, 2008b: 1). Later
hebben Tilburg, Almelo, Schiedam, Amersfoort en Leiden zich hierbij aangesloten (OCW,
2010b). De verschillende maatregelen die gemeenten kunnen nemen komen in de volgende
paragraaf aan bod (zie kader 5). Daarnaast zijn er twee ambassadeurs aangesteld (te weten dhr.
Arslan en dhr. Bruins) die als taak hebben ‘het maatschappelijk middenveld te overtuigen van het
belang van gemengde scholen’ (OCW, 2008b: 8). Het ministerie heeft voor de ondersteuning van
ouderinitiatieven de Stichting Kleurrijke Scholen gesubsidieerd. Daarnaast is, mede op verzoek
van de grote steden, het Landelijk Kenniscentrum Gemengde Scholen opgericht. Het
Kenniscentrum heeft als doelstelling de uitwisseling van kennis en ervaring rondom
onderwijssegregatie te stimuleren en begeleiding te bieden aan scholen, gemeenten en ouders
omtrent deze problematiek (OCW, 2008a: 6). In het beleid van de overheid wordt aangetekend dat
het slagen van onderwijsintegratie sterk samenhangt met het realiseren van meer gemengde
buurten (OCW, 2008a: 1).
Kader 4: Financiering van het onderwijs – lumpsumregeling & gewichtenregeling
Het basisonderwijs kent een lumpsumregeling waarbij scholen per jaar een totaalbedrag
ontvangen op basis van het aantal leerlingen dat zij hebben. Hiermee moeten zij naar eigen inzicht
hun onkosten dekken van zowel materieel als personeel (OCW, 2010c). Per leerling krijgt de
school een vast bedrag, maar voor achterstandsleerlingen kent de overheid extra formatie toe op
basis van de gewichtenregeling. Het ‘extra’ gewicht van een leerling is afhankelijk van het
opleidingsniveau van de ouders. Deze regeling is in 2006 aangepast en houdt in dat leerlingen met
ouders die niet meer dan twee jaar voortgezet onderwijs hebben gevolgd (mavo, vmbo, havo of
vwo), het gewicht 0,3 krijgen en wanneer één van de ouders maximaal basisonderwijs heeft
afgerond, de leerling het gewicht 1,2 krijgt (CFI, 2006: 5). Kinderen van ouders met een hogere
opleiding krijgen geen extra gewicht. Op basis van het aantal gewichtenleerlingen krijgt de school
meer formatie en kan op die manier over bijvoorbeeld meer leerkrachten beschikken om de
achterstanden van deze leerlingen op te vangen.
Twee opmerkingen over deze regeling. Ten eerste geldt dat wanneer scholen zich
inspannen om meer gemengd te worden, zij naar verhouding minder geld krijgen omdat het
percentage 0,3 en 1,2 leerlingen afneemt (Peters & Muskens, 2009: 15). Ten tweede speelt de
discussie of middelen voor achterstandsbeleid op basis van achtergrondkenmerken (opleiding van
de ouders) moeten worden toegekend, of op basis van werkelijk vastgestelde achterstanden
(Rutten, 2004: 69).
Lokaal niveau...
De bestrijding van onderwijssegregatie is door de overheid bij de gemeenten neergelegd: ‘De
aanpak zal vooral op lokaal niveau moeten plaatsvinden, met ondersteuning van het Rijksbeleid.
Niet in elke gemeente speelt de problematiek op dezelfde schaal; er is dus maatwerk per gemeente
nodig’ (OCW, 2008a: 7). Gemeenten, schoolbesturen en kinderopvang zijn sinds 2006 verplicht
om met elkaar te overleggen en maatregelen te nemen om onderwijssegregatie tegen te gaan
Landelijk Kenniscentrum Gemengde Scholen