LESTIPS - Jeugdboekenweek

Lestip
4
Gilgamesj
Frank Groothof, Marjet Huiberts en Karst-Janneke Rogaar (ill.)
Nieuw Amsterdam, 2006
Over het boek
Al van bij zijn geboorte blijkt Gilgamesj een onstuimig jongetje. Hij houdt van wilde spelletjes
en zo af en toe een knokpartij. Wanneer hij al op zijn zestiende koning wordt, is dat een ramp
voor zijn onderdanen die hij iets te vaak meesleept in zijn hang naar avontuur. Nadat het volk
zijn beklag doet bij de goden, sturen die als straf het wilde mensbeest Enkidoe op Gilgamesj af.
Maar na een stevig robbertje vechten sluiten de twee vriendschap. Wanneer Enkidoe sterft,
slaat de schrik Gilgamesj om het hart. Hij besluit op zoek te gaan naar het eeuwige leven …
Het Gilgamesj-epos is één van de oudste literaire werken en is vooral in het Midden-Oosten
bekend. Dit boek (met cd) brengt de oude vertelling op jongerenmaat : Frank Groothof vertelt
en zingt de avonturen van Gilgamesj, de liedjesteksten zijn van Marjet Huiberts. En passant
leer je ook hoe men het spijkerschrift heeft ontdekt en ontcijferd.
Aan de slag
Aanzet
– Archeologen in spé
Om er zeker van te zijn dat zijn nageslacht zijn verhalen niet zou vergeten, liet Gilgamesj ze
in spijkerschrift vastleggen op kleitabletten. Die tabletten werden later ontdekt en ontcijferd
door wetenschappers. Daardoor weten we vandaag steeds meer over het leven dat mensen
4000 jaar geleden leidden.
Wellicht zijn weinig vierde- en vijfdeklassers vertrouwd met de tijd vóór de klassieke oudheid
en behoort een heldenepos niet tot hun meest geliefde literatuur. Hun nieuwsgierigheid kan je
wekken door hen aan het werk te zetten als archeologen : die beleving kan hen prikkelen en zin
doen krijgen om toch meer over Gilgamesj te weten te komen.
Maak zelf een kleitablet – heb je een grotere klas, zorg dan voor meerdere kleitabletten – van ongeveer
30 bij 30 centimeter. Op die kleitablet(ten) kras je – gecodeerd, met telkens één codeteken
per letter – de naam ‘Gilgamesj’. Kies voor een eenvoudig geheimschrift (het spijkerschrift is
hiervoor te moeilijk). Je bakt het kleitablet, of je laat het gewoon lang genoeg drogen, en je breekt
het in stukken. Verstop ze in een voldoende groot, maar wel afgebakend terrein, bij voorkeur
een zandbak.
Vraag de kinderen om in aangepaste werkkledij naar school te komen. Voorzie zelf plastic handschoenen
en zelfs kniebeschermers, en verder kleine schopjes, harkjes en penselen. Nodig hen uit
om ‘met de grootste omzichtigheid’ (net als echte archeologen dat doen) de ‘resten uit de geschiedenis’
op te zoeken. Ze stallen de scherven uit op een groot doek of op een tafel en voegen ze samen.
Hebben ze het kleitablet samengesteld, dan proberen ze de tekst te ontcijferen. Hiervoor geef je hen
een overzicht van alle letters van het alfabet, met daarnaast jouw gecodeerde alfabet.
Is het woord ‘Gilgamesj’ gevonden ? Dan nodig je de kinderen uit om op zoek te gaan naar
de oorsprong van dit woord. Zorg voor wat non-fictiewerken en een computer met internet.
8
jeugdboekenweek 2013 – lestips voor vierde en vijfde leerjaar