Gehoor in onderzoek 2011 - Fenac

Hilde Vreeken studeerde bewegingswetenschappen
en gezondheidswetenschappen aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam. In het kader van haar
studies voerde zij verschillende onderzoeken uit
op het gebied van gezondheid en beweging. Zo
onderzocht zij bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu (RIVM) of volwassenen voldoen
aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen.
Daarnaast werkte zij bij het Centrum Gezond
Leven mee aan een onderzoek naar gezondheidsbeleid
op scholen. Sinds 2009 is zij als onderzoeker
verbonden aan de afdeling Oogheelkunde
van het VU medisch centrum. In de
onderzoeksgroep low vision werkte zij mee aan
een herziening van de richtlijn ‘Verwijzing van
blinden en slechtzienden’ voor oogartsen en aan
een onderzoek naar het voorkomen van depressies
onder slechtziende ouderen.
Pilotstudie
De eerste fase van het onderzoek bestaat uit de ontwikkeling van een zogenaamd Dual Sensory Loss (DSL)-protocol.
Hilde Vreeken: “Daarvoor hebben we samengewerkt met verschillende focusgroepen waarin professionals uit de oog- en
hoorzorg deelnemen. Denk aan ergotherapeuten, zelfstandigheidtrainers, maatschappelijk werkers, psychologen,
audiologen en logopedisten. Het nieuwe protocol is gedeeltelijk gebaseerd op bestaande interventies en protocollen.
Maar dit vullen we aan met de knowhow die we verzamelen uit de focusgroepen. Ook interviewen we de ouderen zelf
en hun naasten. Het protocol is inmiddels klaar. We testen dit nu in een kleine pilotstudie. Op grond van de ervaringen
die we nu opdoen, maken we aanpassingen. De eerste observaties zijn heel positief. De eindevaluatie vindt eind dit jaar
plaats .”
Behandelgroep
Als het protocol definitief is vastgesteld, krijgen cliënten uit de bestanden van Bartiméus en Licht en Liefde een
uitnodiging om met het onderzoek mee te doen. Het gaat daarbij om mensen die hoorproblemen ervaren en een
hoortoestel hebben. “Wij hopen zo’n honderd mensen te kunnen opnemen”, zegt Hilde. “Daaruit stellen we een
controlegroep en een behandelgroep samen. De controlegroep krijgt de gebruikelijke zorg van de zorginstelling bij wie
ze cliënt zijn, de andere groep ontvangt daarnaast ook de DSL-behandeling. Deze wordt gegeven door zelfstandigheidtrainers
en ergotherapeuten van Bartiméus en Licht en Liefde. Zij krijgen een speciale training om het behandelprotocol
toe te passen. Het behandelprotocol vindt plaats bij de cliënten en hun naasten thuis. Prettig voor minder mobiele
cliënten en heel nuttig voor de behandelaar die zo ook ter plekke kan zien tegen welke problemen iemand aanloopt.”
Leren en oefenen
Hilde Vreeken legt uit hoe de nieuwe behandelaanpak werkt. “In drie tot vijf sessies leren cliënten niet alleen hun
hoortoestel en zintuigen maximaal te gebruiken maar trainen ze ook communicatieve vaardigheden en strategieën om
beter te functioneren. Waar het dan om gaat? Cliënten leren bijvoorbeeld hun hoortoestel schoon te houden, de
batterijen te verwisselen en het volume in te stellen. Daarnaast kun je je voorstellen dat er nog andere aanpassingen in
de (leef)omgeving nodig zijn om de communicatie te verbeteren. De verbetering van de akoestiek bijvoorbeeld, en het
gebruik van aanvullende hoorhulpmiddelen om ook optimaal te kunnen horen als je telefoneert of tv kijkt.”
Weer meedoen
Wat hoopt Hilde met haar onderzoek te bereiken? “Het gaat er om mensen met een visueel en hoorprobleem te helpen
om beter te leren omgaan met hun beperkingen. Zodat ze weer kunnen meedoen aan de maatschappij en niet overal
buiten staan. Of dit effect ook echt optreedt, gaan we precies meten. We verwachten de definitieve eindresultaten van
het onderzoek eind 2012 beschikbaar te hebben.”
Rest nog de vraag wat Hilde’s persoonlijke drijfveren zijn om dit onderzoek te willen doen. “Ik heb in eerdere onderzoeken
onder slechtziende ouderen vaak gezien hoezeer mensen belemmerd worden in hun functioneren. Eenzaamheid en
isolement liggen vaak snel op de loer. Dat raakte me altijd zeer. Met dit onderzoek wil ik bijdragen aan de verbetering
van de kwaliteit van leven van deze kwetsbare doelgroep. Als eind 2012 blijkt dat het DSL-behandelprotocol echt een
positief effect heeft, ben ik een gelukkig mens.”
Interview 25