Gehoor in onderzoek 2011 - Fenac

Logopediste Sylvia Buiskool begon direct na
haar afstuderen in 1990 aan haar eerste baan
in verpleeghuis Het Zonnehuis in Zuidhorn.
Daarna werkte ze in verpleeghuis ’t Blauwborgje
in Groningen en verpleeghuis De Vierackers
in Assen. Tegenwoordig is ze werkzaam
bij GGZ Drenthe, Lentis (voorheen GGZ Groningen,
met o.a. verpleeghuis De Enk) en is zij
maat in de multidisciplinaire maatschap MultiMaat,
via welke zij contact met CEDAR legde.
Gedurende bijna 20 jaar verzamelde ze vele
gehoorgegevens van verpleeghuisbewoners
met de diagnose ‘dementieel syndroom’. Sinds
een jaar werkt ze samen met bewegingswetenschapper
dr. Marieke van Heuvelen van
het UMCG om de verzamelde data flink door
te spitten. Ook over onderzoek doen heeft ze
daardoor wat geleerd: “Ik ervaar dat het behoorlijk
intensief werk is, een vak apart, en
net als voor kunstenaars geldt: 10% inspiratie,
90% transpiratie!”
melde demente bewoners screenen met een toon- en spraakaudiogram. Dat werd wel met argusogen bekeken: met
name de psychologen vonden het niet zo’n goed idee. Maar daar kwamen ze later op terug. Ze stelden toen zelf voor om
bij iedere intake eerst gehoorinspectie door de arts te laten doen, vervolgens een gehoorscreening door mij. En
afhankelijk van de uitkomst daarvan, zou versterking of een hoorhulpmiddel of wat dan ook ingezet worden bij het
psychologisch onderzoek. Daar had ik dus al heel wat gewonnen.”
Verbazing
Zo ontstond een nieuwe situatie in het verpleeghuis, met meer aandacht voor gehoorverlies. Buiskool: “Voor familieleden
was dat vaak een eye-opener, die hadden nooit stilgestaan bij de invloed van gehoorverlies op het functioneren van
hun demente familielid. Als ze meekeken met de gehoorscreening en het geluid dwars door de koptelefoon heen
konden horen, terwijl hun familielid niet reageerde, vielen zij zowat van hun stoel van verbazing. Of bij de spraakaudiometrie:
zij lazen de woorden mee maar zagen dat hun vader of moeder compleet verkeerde woorden nasprak. Het
leverde ook wel inzicht in bepaalde situaties op. Dat ze boos waren geweest op hun vader omdat hij niets wist van een
afspraak, terwijl ze hem dat toch echt verteld hadden. Pijnlijk soms om dat te zien. Sneu ook, dat mensen een stempel
van ‘dementie’ krijgen terwijl er minstens toch een flink deel van hun gedrag op het conto van het slechte gehoor
geschreven kon worden.”
Rechte pad
Terug naar het onderzoek nu. Buiskool heeft dus van vele bewoners gegevens over het gehoor verzameld, waarbij de
gegevens van 1.100 van hen uiteindelijk voor dit onderzoek bruikbaar waren. Ze wilde daar wel wat mee doen, maar
ontbeerde zelf de nodige kennis over het doen van onderzoek en het analyseren van gegevens. Via de werkgroep
CEDAR (Centre for Dementia and Alzheimer Research) in Groningen ontmoette ze bewegingswetenschapper Marieke
van Heuvelen, die bereid was om Buiskool te ondersteunen. Samen hebben ze de berg data doorgespit om te bepalen
welke gegevens bruikbaar waren voor verdere analyse. “In het begin ben ik gewoon maar gaan meten, nooit met een
onderzoeksidee in mijn hoofd,” zegt Buiskool. “Mijn meetmethode heb ik in de eerste jaren aangepast. En sinds vijf jaar
verzamel ik ook gegevens over taalproductie, taalbegrip en woordvinding. Met hulp van Marieke ben ik nu een artikel
over al die data aan het schrijven. Een goede samenwerking, vind ik: ik voer alle gegevens in SPSS in en zij analyseert,
houdt mij op het rechte pad, geeft aanwijzingen hoe ik mijn artikel kan aanpakken.”
Ideaalbeeld
Buiskool vindt wel dat er sinds het begin meer aandacht voor het gehoor van dementerende verpleeghuisbewoners is
gekomen. “Een arts vertelde mij laatst dat hij vond dat we er meer kennis over moesten hebben, onze nieuwe directeur
staat er ook open voor. Maar het moet wel vanaf de werkvloer komen, mensen daar moeten het dragen, anders komt er
niets van terecht. Ik heb ook wel een beeld voor ogen hoe het hier structureel beter zou kunnen, zeg maar een soort
ideaalbeeld. Dan zou hier een aantal hoorcoaches werken, door een vrijwilliger gecoördineerd, en alle medewerkers
moeten op dit terrein bijgeschoold worden. Voor de bewoners zou het een enorme verbetering zijn. Maar zoals gezegd,
om het te laten slagen moet het door iedereen gedragen worden.”
Interview 7