Evidence based richtlijn voor de initiële ... - Kwaliteitskoepel

AUDIOLOGISCH & AUDIOMETRISCHONDERZOEKHet is daarom van belang dat een kind dat verdacht wordt van ontwikkelingsachterstand reeds aan hetbegin van het onderzoekstraject wordt verwezen naar een KNO-arts en audiologisch centrum voor eenKNO-onderzoek en een audiologisch/audiometrisch onderzoek. Enerzijds is dat van belang om vast testellen of en in hoevere een gehoorstoornis bijdraagt aan de ontwikkelingsachterstand, anderzijds kan hetvinden van afwijkingen in een aantal gevallen aanwijzingen geven voor de richting van het verdere diagnostischepad (Kwok et al 1996).In de studie van Kwok et al (1996) bleek bij audiologische screening dat in een populatie van 260 kinderenmet een ernstige globale ontwikkelingsachterstand, 18% doof waren (mate van bewijskracht: niveau C).De studie van Rupa (1995) vermeldt dat bij audiometrie of onderzoek met behulp van Brainstem EvokedResponses Audiometry (BERA), een gehoorverlies werd gevonden bij 91% van 96 kinderen met ernstige globaleontwikkelingsachterstand en klinische verdenking op een gehoorstoornis (mate van bewijskracht:niveau C).Om deze redenen heeft de werkgroep geen systematisch literatuuronderzoek verricht naar de mate waarinaudiologisch onderzoek kan leiden tot een classificerende diagnose van ontwikkelingsachterstand. Dewerkgroep besloot derhalve de conclusies van Shevell et al (2003) over te nemen en deze aan te vullen metmeningen van geraadpleegde deskundigen.Sinds 2001 wordt in Nederland een neonataal screeningsprogramma geïmplementeerd voor alle pasgeborenen.Bij deze screening worden vrijwel alle kinderen met congenitale slechthorendheid gedetecteerd(Van Straaten 2003). Dit betekent echter niet dat audiometrisch onderzoek bij geretardeerde kinderen, nasuccesvolle passage van de neonatale screening, niet meer nodig is. Meerdere ziektebeelden worden gekenmerktdoor een ontwikkelingsachterstand en een progressieve gehoorstoornis die pas later duidelijkwordt. Cone-Wesson et al (2000), vonden in een cohort van 2.995 kinderen die een normale neonatale testhadden ondergaan, op de leeftijd van 1 jaar en ouder, 128 kinderen (5,6%) met gehoorverlies. Bij 66 kinderen(2,2%) was sprake van dubbelzijdig verlies en bij 22 kinderen (0,7%) was sprake van een matig ofernstig gehoorverlies (mate van bewijskracht: niveau A1). Het feit dat bij veel van deze kinderen retrospectiefsprake was van risicofactoren (vroeggeboorte, meningitis, behandeling met aminoglycosiden, langdurigemechanische ventilatie, etc) laat onverlet dat ook bij geretardeerde kinderen progressieve of verworvengehoorstoornissen kunnen optreden die op hun beurt weer kunnen leiden tot of bijdragen aan de ontwikkelingsachterstand.Voor alle bovengenoemde conclusies geldt dat het gehooronderzoek uitermate belangrijk bleek voor depatiëntenzorg, maar verder slechts een zeer beperkte rol speelde in de etiologische diagnostiek.Aanbeveling:Ieder kind dat verdacht wordt van een globale ontwikkelingsachterstand of mentale retardatie moetaudiometrisch worden onderzocht en dit onderzoek dient aan het begin van het onderzoekstrajectplaats te vinden (niveau van bewijs: 2). Het onderzoek is geïndiceerd op basis van goede patiëntenzorgen niet zozeer uit diagnostisch oogpunt.Vanzelfsprekend moet een geretardeerd kind waarbij bij de screening afwijkingen worden gevonden, voorverder onderzoek verwezen worden naar een KNO-arts en audiologisch centrum. Daar moet dan verderediagnostiek m.b.t. het gehoor worden uitgevoerd. Bij kinderen ouder dan 4 jaar kan volstaan worden metklassieke audiometrie mits de mate van retardatie dat toelaat. Bij jongere of ernstig geretardeerde kinderenmoeten andere technieken worden gebruikt. Omtrent de in dat geval gebruikte methodes geldt dat BERAonderzoek(syn: BAER, BAEP, BEP, ABR), met drempelbepaling, algemeen beschouwd wordt als “goudenstandaard” (mate van bewijskracht: niveau D ) (Van Straaten 2003; Van Zanten 2003; Ens-Dokkum2003). BERA is een belastend onderzoek in die zin dat het kind elektroden op het hoofd krijgt en gedurende20-30 minuten rustig moet blijven. Zo nodig kan dit onderzoek ook onder sedatie plaatsvinden. Eenbepaling van het gehoorverlies kan ook gedaan worden met gedragsaudiometrie, een vorm van subjectiefgehooronderzoek. Dit is mogelijk bij kinderen met een mentale leeftijd boven de 9 maanden, maar kan bijgeretardeerde kinderen op praktische bezwaren stuiten omdat het kind niet goed in staat is om mee tewerken (mate van bewijskracht: niveau D) (Van Zanten 2004; persoonlijke mededeling). Om een eventuelerol van het middenoor in het gehoorverlies te bepalen moet ook een tympanogram gemaakt worden.Voorafgaand aan diagnostisch gehooronderzoek zou ook eerst een gehoorscreening gedaan kunnen worden.Meting van oto-akoestische emissies (OAE) (mate van bewijskracht: niveau C), en automatische41