Evidence based richtlijn voor de initiële ... - Kwaliteitskoepel

R ICHTLIJN DIAGNOSTIEK MENTALE RETARDATIEGeen van de twee systematische literatuuronderzoeken deed onderzoek naar chromosomen onderzoekgericht op een specifieke microdeletie dmv FISH. Voorbeelden zijn het Wolf-Hirschhorn syndroom enRubinstein-Taybi syndroom. Naar de ervaring van de commissie is dergelijk onderzoek pas geïndiceerd alsde uiterlijke kenmerken hiervoor aanwijzingen geven. Dit vergt kennis van en ervaring met kinderen metdeze syndromen. De indicatie voor dergelijk onderzoek behoort dan ook volgens de commissie gesteld teworden door een klinisch geneticus of kinderarts erfelijke en aangeboren aandoeningen. Hetzelfde geldtvoor het onderzoek naar subtelomeer gelegen microdeleties (zie paragraaf 6.1.1).Een uitzondering wordt gevormd door microdeleties van chromosoom 22q11 bij kinderen met aangeborenhartafwijkingen, in het kader van het velo-cardio-faciaal syndroom. De frequentie van deze microdeletiesbij kinderen met hartafwijkingen (vooral van het uitstroom traject: tetralogie van Fallot; VSD; onderbrokenaortaboog; pulmonalis atresie; truncus arteriosus) is erg hoog, en de uiterlijke kenmerken zijn uitzonderlijkvariabel en soms ook minimaal (Ryan et al 1997). Er zijn betrouwbare studies verricht naar hetvoorkomen van microdeleties 22q11 bij kinderen bij wie men niet direct andere uiterlijke kenmerken zag(Goldmuntz et al 1998; Frohn-Mulder et al 1999; McElhinney et al 2003). In deze studies werd gevondendat men microdeleties van 22q11 vond bij kinderen met een onderbroken aortaboog in 50 tot 60%, transpositievan de grote vaten in 20 tot 35%, VSD (ongeacht het type) in 8% (VSD met abnormale aortaboog45%; geïsoleerd VSD 8%), tetralogie van Fallot in 11 tot 16%, double outlet right ventricle in 0 tot 5%, engeen microdeleties bij kinderen met een transpositie van de grote vaten. De werkgroep is daarom vanmening dat bij elke pasgeborene met een aangeboren hartafwijking van het uitstroomtraject een gerichtFISH onderzoek naar een microdeletie 22q11 ingezet dient te worden; voor pasgeborenen met andereaangeboren hartafwijkingen dient eerst een klinisch geneticus of kinderarts erfelijke en aangeboren aandoeningengeconsulteerd te worden.Aanbevelingen:1. Een standaard chromosomenonderzoek is geïndiceerd bij elk kind met een globale ontwikkelingsacherstandof mentale retardatie en bijzondere uiterlijke kenmerken2. FISH onderzoek specifiek gericht op een microdeletie dient eerst voorgelegd te worden aan eenklinisch geneticus of een kinderarts erfelijke en aangeboren aandoeningen3. Bij elk kind met een aangeboren hartafwijking van het uitstroom traject dient FISH onderzoek naareen microdeletie van regio 22q11 verricht te worden; bij kinderen met andere aangeboren hartafwijkingendient dit eerst voorgelegd te worden aan een klinisch geneticus of kinderarts erfelijke en aangeborenaandoeningenIV.3. Fragiele X-onderzoekBij kinderen met een aspecifieke mentale retardatie is moleculair onderzoek naar het fragiele X syndroomgeïndiceerd, mits er geen sprake is van een microcefalie (paragraaf 6.1.2). Door een van de beschikbarechecklists te gebruiken kan de effectiviteit van het onderzoek verhoogd worden. Dit geldt niet voor kinderenmet een bijzondere uiterlijke kenmerken die niet in deze checklists (paragraaf 6.1.2) genoemd worden.Bijzondere kenmerken anders dan de kenmerken die in de checklists genoemd worden (macrocefalie;hoog en breed voorhoofd; lange onderkaak; grote oren; hypermobiliteit van met name duim en pink; grotetestikels) komen bij het fragiele X syndroom slechts bij uitzondering voor (De Vries et al 1998). Indien dekinderarts vermoedt dat er desondanks sprake is van het fragiele X syndroom, is consultatie van een klinischgeneticus of kinderarts erfelijke en aangeboren aandoeningen geïndiceerd.Aanbeveling:Moleculair onderzoek naar het fragiele X syndroom is niet geïndiceerd bij kinderen met een mentaleretardatie en bijzondere uiterlijke kenmerken welke ongewoon zijn voor het fragiele X syndroom; indiendesondanks een verdenking bestaat is consultatie van een klinisch geneticus of kinderarts erfelijke enaangeboren aandoeningen geïndiceerd.58