Buiten de Orde 2010 winter

BUITEN de ORDE
gezegd: TNT wílde de marktwerking waar ze nu naar verwijst als
noodlot dat haar tot massaontslagen dwingt. Er is voor deze
liberalisering geen enkele goede reden. Slechts commercie en
concurrentiebelang worden ermee gediend, over de hoofden van
personeel én klanten heen. Dat van al die via internet bestelde
spullen er zoveel niét via TNT maar via bijvoorbeeld Selekt Mail
worden verzonden, is evenmin onvermijdelijk; het is een gevolg
van de keuze voor liberalisering. Helemaal ironisch is dat TNT
op de vrije postmarkt concurreert met VSP, opgezet en in bezit
van... TNT zelf.
De liberalisering vindt tegen een bredere achtergrond van privatisering
en oprukkende commercie plaats. Ook die werkt ten
nadele van het TNT-personeel. Zo is er bijvoorbeeld de opsplitsing
van wat ooit de PTT was. Die is nu verdeeld in TNT voor de
post, KPN voor telefoon en internet, terwijl de Postbank – ooit
ook onderdeel van de PTT – nu is opgegaan in ING. Deze opsplitsing
betekent bijvoorbeeld ook dat TNT-personeel dat wegens
minder post een andere functie nodig heeft, die binnen het
bedrijf niet kan vinden. Stel dat post, telefoon en internet nog
onder dezelfde paraplu vielen. Dan kon een postbode voor wie
steeds minder te doen was, makkelijker een functie plus omscholing
in de telefoondienst of de internetvoorziening aangeboden
worden. Maar in een TNT die alleen nog maar post doet, kan dit
niet meer. ‘Overcompleet’ als postbode betekent dan al gauw:
zoek het maar uit, wegwezen hier.
‘Overcompleet’ als postbode betekent dan
al gauw: zoek het maar uit, wegwezen hier
Dit alles gaat dan ook nog eens samen met de omvorming van
het postbedrijf van openbaar nutsbedrijf. dat in principe voor ons
allemaal geacht werd te werken, in een puur commercieel bedrijf
dat boven alles voor de aandeelhouders en het topmanagement
werkt. Korter werken tegen hetzelfde loon, minder werkdruk,
goede pensioenregelingen, soepele overplaatsings- en omscholingsregelingen...
Het kán allemaal wel. Maar het is ongetwijfeld
niet ‘commercieel verantwoord’. Dat betekent dan echter dat
er tegen die commercie zelf gevochten moet worden, dat strijd
tegen ontslag en slechte arbeidsvoorwaarden samen moet gaan
met strijd om van de postvoorziening een nutsbedrijf te maken,
onder democratische zeggenschap van personeel en gemeenschap.
En dat moet dan één gezamenlijk postbedrijf zijn: geen
concurrentie meer, geen stukloon meer. De post is een voorziening,
geen ‘markt’.
vakbonden voor deze eer, en verwezen het misselijke plan naar
de papierversnipperaar. Dat was in april 2009.
Zo sleepte het conflict zich verder voort. Maar in de tweede helft
van 2010 groeide de spanning. Er kwamen al berichten dat TNT
her en der mensen aan het ontslaan was. Vakbonden voerden
voorzichtige acties, vakbondsleden werden boos en begonnen
zich af te vragen waarom de boel niet gewoon platgegooid werd.
Op enkele plaatsen waren wilde stakingsacties. In november
begon dan eindelijk een reeks vakbondsstakingen. Eerst een
ééndagsstaking, op 16 november, met een grote manifestatie in
Den Haag bij het TNT-hoofdkantoor. De post lag goeddeels plat.
Op 25 en 26 november een tweedaagse staking, met deelname
van enkele duizenden personeelsleden. Op 7, 8 en 9 december
een driedaagse staking – maar toen was één van de vakbonden,
de BVPP afgehaakt. Deelname aan deze driedaagse staking was
volgens berichtgeving in de pers wat minder, maar bedrijven als
Bol.com en de wenskaartenbranche piepten wel dat de stakingen
pijn begonnen te doen in de portemonnee, zo vlak voor de feestdagen.
Een week later was er nog een ééndagsstaking.
BEDENKELIJKE VAKBONDSSTRATEGIE
En toen lag er, op 16 december, een principeakkoord, en dat was
bepaald geen feest. Van de 11.000 banen die zouden verdwijnen
zouden er 4500 via gedwongen ontslag opgedoekt worden. Dat
was de situatie vóór de staking. Nu werd afgesproken dat er via
allerlei maatregelen 1700 minder gedwongen ontslagen zouden
komen, zodat er nog pakweg 2800 ontslagen zouden overblijven.
Dat zijn er natuurlijk nog 2800 te veel, en dat is al kwalijk.
Ernstiger nog is dat al voordat de staking begon, het aantal
ontslagen in gesprekken tussen TNT en de vakbonden van 4500
tot 3100 was teruggebracht. En nu waren daar, hoera, hoera, – na
een ééndagsstaking, een tweedaagse staking, een driedaagse
staking en nog een ééndagsstaking – nog eens driehonderd van
afgehaald. Daarbij zou dan geprobéérd worden nóg 500 arbeidsplaatsen
te behouden, maar dat lag nog niet vast. In het gunstigste
geval zijn er dus 800 banen behouden van de dreigende 4100
ACTIES VAN DE POSTWERKERS
Met de genoemde dubieuze argumentatie van een krimpende
postmarkt en een groeiende concurrentie kwam TNT in juli 2009
– aan het begin van de zomervakantie, een gemene overval op de
gemoedsrust van postbodes – met het plan om 11.000 mensen
de laan uit te sturen. Dat leidde tot grote woede, tot wanhopige
vakbondspogingen om de directie op andere gedachten te brengen,
op onrust in de politiek, waar ook de SP zich breed maakte
tegen de plannen. Maar acties bleven vooralsnog beperkt en
versnipperd. TNT was al eerder met een chantageplan gekomen:
15 procent loondaling accepteren, of anders duizenden ontslagen.
Zeer terecht bedankten vakbondsleden van alle betrokken
39