Hele bladet - Fidelity

Men skitt, alle vil vel uansett ha full pakke,
slik at evalueringa av lyden omfattar heile modifikasjonspakken.
Utskifting av diodar er forresten
grunngjeve med at dei nye ladar kondisane
hurtigare, slik at det ikkje vert opphald i spenninga
til transistorane. Eg visste ikkje at dette
var eit problem ein gong. Vanlegvis grunngjev
ein ei utskifting til dei nye, hurtigare diodane
med at desse har mindre vreng, dvs at dei tilfører
lyden mindre forvrenging. Transistorane har
lågare vreng enn dei gamle.
Lyden av eit nytt lytterom
Før avreise til Oslo hadde eg ei skikkeleg
gjennomlytting av anlegget, slik at eg skulle
hugse lyden til dess at eg kom heim med "ny"
forsterkar. Eg gjorde nøyaktige notatar for kvar
plate og melodi. Sidan forsterkaren kom heim ei
veke etter meg måtte eg kople opp ein reserve,
og valet fall på Consonance a 100. Dette er ein
god forsterkar til prisen (kring 5000,-), med ein
relativt klar og frisk lyd, og med ein viss djupne i
lybildet. Det går ikkje lenge før du høyrer manglane,
både den djupaste bassen og den øvste
diskanten vantar, mellomtonen er ikkje så
levande og djup som referansen, bassen er litt
"eintone" og lyden svakt mekanisk, men det
går uansett an å lytte til musikk.
Når forsterkaren min endeleg kom heim, spelte
eg lenge på Consonance før eg kopla om.
Dei fyrste minutta høyrdest det ganske lik ut,
men etterkvart som inntrykket festa seg og dei
nye transistorane brann seg inn, skjedde det
endeleg: "Ah……..musikk."
Dei etterfylgjande kveldane spelte eg musikk
nesten som i ein rus, Kari Bremnes, Bjørn
Eidsvåg, Come Shine, Goran Kajfes, Norah
Jones; og noterte. Det slo meg at det ikkje var
lett å samanlikne direkte før-etter modifikasjonen,
men eg noterte meg særskilt at det verka
som om eg hadde fått utruleg mykje meir informasjon
i mellomtonen. Eg kunne lytte i timesvis
og drukne meg i detaljar og djupne i denne
aller viktigaste delen av frekvensområdet. Min
faste medlyttar Dag var oppløfta, han meinte
lyden var betre på alle punkt, naturlegare og
meir organisk. Dag spelte Charlie Haden
Liberation Orchestra, Hole In The Wall og Steve
Earl.
Kvifor tenkte eg ikkje på det før? Ein kompis
10 min. lengre oppi bakkane har ein identisk
(umodifisert) forsterkar, og denne vart raskt
hanka inn og varma opp. Eg pløygde heile
Norah Jones "feels like home" og kopla deretter
opp den umodifiserte. Etter 3 melodiar slo
eg av. Eigentleg høyrte eg kva som skjedde alt
etter 10 sek av fyrste melodien. Lyden var no
brått lys og tynn, utan oppløysing i mellomtonen.
Men hugs at dette er i direkte samanlikning.
Den umodifiserte er framleis ein god forsterkar,
den nye er berre blitt so mykje betre.
Hugsen min er muligens selektiv, men "oppstramming
av bassen" var alltid nemnt som
reklame for modifikasjonen. Eg vil nesten gå
motsatt veg og sei at bassen er det einaste som
IKKJE er endra, med unntak av at også her –
som i heile frekvensområdet – er oppløysing
høgare. Så når det manglar trøkk på tromma,
høyrer du berre at trommisen ikkje trøkker til.
Lyse og raske forsterkarar får alt heilt feilaktig til
å gå i eit forrykande tempo.
AW 250RM (M for Modifisert) er ikkje mørk,
det er dei andre som er for lyse. Den lyse, harde
biklangen på mange forsterkarar er det typiske
resultat av forvrenging. Det er no åpenlyst at
det er mine eigne høgttalarar som er mørke. Og
det skal ikkje kompenserast av ein lys forsterkar,
men med nye høgttalarar.
Det er altså fyrst og framst i mellomtonen at
det har skjedd store endringar, tilsynelatande i
form av ein dramatisk minke i forvrenging, og
slik sett passar mine erfaringar med denne
modifikasjonen akkurat med Knut Vadseth si
skildring av brukopling av AW 180 i nr 4: "Det
store sjokket kommer imidlertid i presensområdet
rundt 3 kHz. Her er tilsynelatende mye mindre
nivå enn tidligere. Noe er borte. Heldigvis er
det grums og støy som er forsvunnet", og mindre
med Jan Myrvold si skildring av oppgraderinga:
"Lyden blir ordentlig strammet opp, (---)
dvs. strammere og detaljert bass". Men også
Jan peikar på forbetringar over heile fjøla, og
hevdar at oppgraderinga er eit must. "Man får
simpelthen en helt ny forsterker". Eg gjer hans
ord til mine.
Finst det ulemper med denne modifikasjonen?
Ja, dersom du absolutt vil ha ein lyst og
hardt klingande forsterkar for å få full piggtråd
på rockeplatene dine, men då kan du jo like
godt kjøpe ein billeg receiver – og spare store
pengar i same slengen.
Fordelane derimot, for
dei som elskar god lyd og
dessutan har gjort det til
ein altoppslukande hobby
å analysera han i tillegg,
står i kø: Denne forsterkaren
er no så forvrengingsfattig
at du på ein heilt
annan måte kan oppdage
og analysere forvrenging
andre stader i kjeda, og
ikkje minst i opptaket.
Medan du tidlegare
kunne vera i tvil om kva
som skjedde, og ikkje
minst kor forvrenginga
låg, kan du no med sikkerheit
seie: "Dette var ei
skikkeleg dårleg innspelt
stemme".
Eller som Dag svarte
når eg spurte han om det
let godt eller dårleg
(Emmylou Harris, Red Dirt
Girl): "Det let slik det skal
låte. Plata ER slik". Eg
har justert litt på høgttalaroppstillinga
mi i det
siste (noko me skal koma
attende til), gjerne berre
nokre centimeter, men
den samla effekten av ei
meir korrekt oppstilling
og mindre vreng i effektforsterkaren er formidabel.
Først og framst er mitt eige lytterom, med
alle sine resonansar, praktisk talt borte, og
erstatta av opptaksrommet eller scenen kor
opptaket er gjort.
Lydbildet varierer difor meir markant frå plate
til plate enn tidlegare, tilmed frå melodi til
melodi. DETTE er virtual reality! Eg oppdaga
også at "demoplata" til Yello, den som vert
spelt på alle messer og utstillingar, og som eg
har lagt for hat pga lys lyd og digitalt effektmakeri
utan musikalsk interesse, brått let balansert,
"analogt", og med eit vell av musikalsk interessante
detaljar. Til dels langt bak i lydbildet. Og
gode innspelingar vert ikkje avkledd, dei berre
står fram med endå større fylde og klangrikdom.
Norah Jones, som du sikkert gjerne skulle sett
avkledd, får ei stemme som er utrulig mjuk og
levende. "Som om ho er her" er brått ikkje ein
klisjé lenger. Det same gjeld også pianoet til Jan
Johansson (Jazz på Svenska).
Konklusjon
Det er naturlegvis med ein viss motstand at du
leverer inn ein allereie god forsterkar til ein
kostbar modifikasjon. Men etter det eg kan
bedømme, er han verdt alle pengane. Attende
får du ein forsterkar som både er meir behageleg
og meir analytisk. På somme anlegg kan du
berre spele dei beste platene dine, men her er vi
i den gunstige situasjonen at dårlege opptak
vert betre, og gode endå betre!