Descarga en formato PDF (3,2 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Pero Meendiz de Fonseca
Artificios: cobras capdenals v. 1 I-III (Chegou); v. 3 II-III (u).
Esquema métrico:
3 ( 7’a 7’a 7’a 7b 7’a 7B )
I artes es
II ardo
III ada
Cf. Tavani, Repertorio metrico 13:63. Aínda que o esquema estrófico é moi frecuente,
a combinación métrica só aparece en cinco cantigas.
Comentario
A cantiga é unha peza mestra do escarnio feito a base de palabras encobertas e até
tal extremo xogou Pero Meendiz da Fonseca coas connotacións, as alusións e os
duplos sentidos que conseguiu confundir a un estudoso tan perspicaz como o profesor
Rodrigues Lapa, que describiu a cantiga coas seguintes palabras:
Retrato extremadamente pitoresco dun curioso tipo, que apenas chegado à corte, muito
humilde, apareceu logo promovido a comendador da Ordem militar de Uclês. A súa aparente
modéstia escondia manhas de raposo, como se vê naquela alusão ao personagem
dos contos tradicionais, Paio das más artes 45 .
O mesmo aconteceu con Dª Carolina Michaëlis, que atribuía a suspicacias de orde
social a razón do escarnio:
Outra cantiga de escarnho dirige-se a um pobretão, que de repente e sem o merecer fôra
nomeado commendador de Uclés, trocando o seu cerame grisalho de panno de Chartes
contra um rico manto tabardo e a espada de cavalleiro 46 .
As investigadoras Ferreira Priegue e Mussons Freixas, nos traballos anteriormente
citados 47 , demostraron que o personaxe contra quen ía dirixida esta cantiga de
escarnio era o grande Mestre da Orde de Santiago, D. Paio Perez Correa; porén A.
Resende de Oliveira negou esta identificación baseándose no feito de que D. Paio fora
Comendador de Alcácer entre 1235-1241 e Comendador de Uclés entre 1241-1242,
mais que a partir deste último ano ocupara o cargo de Mestre da Orde:
46
45 Cf. M. Rodrigues Lapa, Cantigas…, op. cit., p. 592.
46 Cf. C. Michaëlis, “Fragmentos…”, op. cit., 1895, p. 142.
47 Vid. notas 7 e 8.