Descarga en formato PDF (6 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

O federalismo de concertación e o exercicio da democracia en Canadá
125
Como era previsible, Lévesque estivo de acordo coa suxestión de
Trudeau. Isto foi interpretado polos outros membros do Grupo dos oito
como unha deserción de Quebec, dado que se opuñan a tal posibilidade. A
coalición provincial rachou e o resto da historia é ben coñecida, 257 o referendo
canadense nunca se celebrou, todos os primeiros ministros, agás Lévesque,
aceptaron o acordo e o rexeitamento tivo lugar pouco tempo despois. O feito
de que as negociacións entre os dirixentes federais e os provinciais tivesen
lugar a porta pechada suscitou un gran descontento entre a cidadanía e os
grupos, sobre todo, entre os dirixentes autóctonos, que sentían que tal falta
de transparencia minaba o proceso democrático, o que non lle impediu a
Ottawa proceder ao rexeitamento. O goberno central contribuíu a desacreditar
o federalismo de concertación como fonte política, dado que os deputados
electos federais ameazaron con se dirixir directamente aos canadenses, antes
que invitar os dirixentes provinciais a actuaren como intermediarios coa súa
poboación.
Durante este intenso período de negociacións constitucionais, as
elites políticas canadenses xogaron á ruleta rusa coas prácticas federais
establecidas. Con frecuencia, eludiron as normas convencionais que alimentan
o federalismo de concertación. Este proceso contribuíu a illar a Quebec con
respecto aos outros Estados membro da federación canadense. A fenda
que separara a Quebec das outras provincias acentuouse e tivo maiores
repercusións para Quebec durante as negociacións constitucionais en torno
aos proxectos de acordo do lago Meech (1987-1990) e de Charlottetown
(1992).
Co obxecto de idear unha política de reparación para incluír a Quebec
no paraugas constitucional, o primeiro ministro Brian Mulronye lanzou
unha campaña política que lle permitise a Quebec volver con “honor e
entusiasmo”. Isto levou á sinatura do Acordo do lago Meech en 1987 por
parte de todos os primeiros ministros de Canadá, reiniciando a concepción
de federalismo de concertación en materia de asuntos intergobernamentais.
Os dirixentes políticos actuaron como representantes do pobo, como sempre
o fixeran, en materia constitucional. Con todo, os dirixentes subestimaran a
257 Véxase, entre outros, Alain-G. Gagnon, “Québec-Canada; circonvolutions constitutionnelles”
en Alain-G. Gagnon, (dir.), Québec: État et société, tomo 1, Montreal, Québec Amérique,
1994, pp. 85-106.