Descarga en formato PDF (6 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

Memoria e identidade nacional en Cataluña e en Quebec
A Acta de Quebec, mesmo se foi insuficiente en moitos aspectos,
constitúe un punto de partida esencial a partir do cal os actuais quebequeses
poden identificar a fonte constitucional das súas reivindicacións nacionais
e, sobre todo, determinar a súa lexitimidade. De feito é un documento clave,
anterior á constitución canadense de 1867, pero cuxos principios deben ser
respectados polos axentes políticos. Salvo, claro está, que o propio Quebec
desexe non mantelos.
Noutras palabras, a Acta de Quebec desempeña para as Nacións
autóctonas o mesmo papel que a Proclamación Real de 1763 para as
Nacións autóctonas, ao lles proporcionar uns significativos fundamentos
xurídicos ás reivindicacións históricas de Quebec. Polo feito de lexitimar
os antigos costumes, as tradicións e un réxime xurídico específico, a Acta
de Quebec constitúe unha referencia excepcional para os quebequeses.
Malia que aínda sexa criticada por algúns, 62 esta senta os grandes principios
do constitucionalismo nas negociacións constitucionais no país e que se
manteñen no momento da sinatura da Acta de América do Norte Británico
en 1867 (que Quebec aceptou) e no da ratificación da Constitución de 1982,
en contra da vontade da Asemblea Nacional de Quebec.
O historiador Gérard Bouchard recoñece a importancia da Acta de
Quebec cando escribe: “A Acta de 1774 ao recoñecer os dereitos e as
especificidades dos francófonos canadenses, favorecía á súa maneira o
espertar dunha conciencia nacional”. 63 O historiador non o podía explicar
mellor. Algúns anos despois, votouse a Acta Constitucional de 1791,
que consistiu en concibir Canadá desde un enfoque étnico segundo o cal
os canadenses ingleses e os canadenses franceses serían cada un deles
maioritarios no seu propio territorio.
As rebelións de 1837-1838 en Quebec representan un segundo momento
clave na afirmación de Quebec, durante a fase de dominio da administración
británica. Estas rebelións, que estouraron simultaneamente no Alto e no
Baixo Canadá, puxeron o acento na defensa dos valores republicanos,
combinados cun conxunto de valores liberais. Estes levantamentos foron
mal recibidos en Londres, que votou en 1840 a Acta de Unión que tiña como
62 Véxanse, a título ilustrativo, os traballos de Claude Bariteau, en concreto: “L’Acte de Québec
(1774), assise de l’Indirect rule toujours d’actualité”, en Action nationale, abril de 2000.
63 Gérard Bouchard, Genèse des nations et cultures du nouveau monde. Essai d’histoire
comparée, Montreal, Boréal, 2000, p. 96.
39