Descarga en formato PDF (6 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

14 Máis aló da nación unificadora: en defensa do federalisMo Multinacional
Estado das autonomías. 6 Non ten que ver coa composición social de España,
posto que estamos en presenza dun país no que a diversidade social vén
dada pola presenza das tres nacionalidades históricas de Cataluña, Galicia
e País Vasco, ás que se engaden moitas outras comunidades rapidamente
dispostas a reivindicar o estatuto concedido a estas. Esta rica diversidade
social conduce a recoñecer, como fai William Livingston cos Estados Unidos,
os trazos federais que sustentan o Estado das autonomías. Neste sentido,
España funciona de acordo co federalismo, aínda que non se trate dunha
federación no sentido estrito.
Á imaxe de España, que foi fundada sobre antigos reinos, Bélxica
constituíuse nun primeiro momento ao redor de miniestados durante a
conquista francesa de 1794-1795, integrados dun xeito bastante laxo,
para transformarse despois en réxime unitario. 7 Así, o modelo xacobino
impúxose en Bélxica e ía ter repercusións profundas na forma de xestionar
os asuntos de Estado e na desconfianza expresada durante a maior
parte do século XX pola comunidade valona cara á flamenga e viceversa.
Coa finalidade de poñer fin a esta dinámica, púxose en marcha un grande
panel de reformas constitucionais a partir de finais de 1970, favorables á
afirmación dunha Bélxica cada vez máis federal. 8
As experiencias federais conteñen ensinanzas ricas e variadas. Os
exemplos belga, canadense e español confirman que a diversidade social non
sempre ten boa prensa ante aqueles que exercen o poder e por iso é importante
que as comunidades políticas participen no traballo esencial de visualización 9
con vistas ao recoñecemento das súas reivindicacións lexítimas no seo dos
conxuntos políticos federados. Este traballo de visualización exércese de
diferentes xeitos e segundo as dinámicas propias das diferentes polités.
6 Tomamos esta denominación do libro do que é director Francisco Campuzano Carvajal,
Les nationalismes en Espagne. De l’Etat libéral à l’Etat des autonomies (1876-1978),
Montpellier, Publications Montpellier 3, 2001.
7 André Leton e André Miroir, “De la nation belge à la Belgique des nationalités ” en Les
conflits communautaires en Belgique, París, Les Presses Universitaires de France, 1999,
pp.7-71.
8 Michel Leroy, De la Belgique unitaire à l’État fédéral, Bruxelas, Bruylant, 1996.
9 Citemos aquí os traballos do filósofo James Tully. A título de exemplo, pódese consultar:
“Liberté et dévoilement dans les sociétés multinationales ” en Globe. Revue internationale
d’études québéquoises, vol. 2, nº 2, 1999, pp. 13-36.