Descarga en formato PDF (6 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

72 Máis aló da nación unificadora: en defensa do federalisMo Multinacional
O federalismo asimétrico segue a mesma liña ca o federalismo na súa
conceptualización da igualdade dos cidadáns inspirado no modelo unitario
(ou uniformador) 133 do Estado, segundo o cal todos son tratados de modo
idéntico pola lei, pero vai un pouco máis aló no razoamento. Para ese fin,
acepta a hipótese de que as diferenzas en termos de competencias e de
leis poidan ser perfectamente apropiadas para cada estado membro dunha
federación.
O federalismo é un medio polo que se permite que o concepto de
igualdade sobrepase a interpretación restritiva que se fai do tratamento
igualitario para substituíla por unha interpretación máis sutil da igualdade
de oportunidades ou mesmo dunha igualdade global entre as comunidades
nacionais. De xeito que as diferentes medidas de acción positiva previstas
para instaurar unha maior igualdade entre os grupos foron concibidas
para eliminar os tradicionais atrancos á súa plena realización. Unha vez
situadas no seu contexto histórico, social e económico, estas medidas poden
xustificarse facilmente dado que se adoptan co obxecto de corrixir situacións
de desigualdade.
Para James Tully, cando está en cuestión o principio de igualdade, cómpre
facer unha distinción entre tratamento idéntico e tratamento equitativo.
Afirma que a práctica do monismo legal está en correlación co primeiro
concepto, mentres que o pluralismo moderno se vincula ao segundo. 134 Do
mesmo xeito, o liberalismo procedemental é tipicamente monista, namentres
que o liberalismo comunitarista está relacionado coa segunda variante. Con
frecuencia, cítase o federalismo asimétrico como un instrumento de equidade
máis que de estrita igualdade e como unha ferramenta comunitarista antes
que de federalismo procedemental. Nesta perspectiva, a igualdade entre os
individuos e as nacións dunha federación debería ser considerada en función
das súas necesidades particulares e do seu desenvolvemento histórico e
non tanto sobre a base dunha relación idéntica, intercambiable, cos outros
individuos ou cos outros Estados membro nunha federación.
133 Véxase a ese respecto, José Ignacio Lacasa-Zabalda, España uniforme, Goberno de Navarra,
Departamento de Educación e Cultura, 1998.
134 James Tully, “The Crisis of Indentification: the Case of Canada”, Political Studies, vol.
42, 1992 pp. 77-96. O xurista escocés, Stephen Tierney, afonda na vía aberta polo filósofo
James Tully, véxase entre outros, Constitutional Law and National Pluralism, Oxford,
Oxford University Press, 2004.