Descarga en formato PDF (6 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

16 Máis aló da nación unificadora: en defensa do federalisMo Multinacional
Todos estes Estados viviron estes últimos anos mobilizacións políticas
dun grande calado. Bélxica coñeceu varias reformas constitucionais que
fixeron que o país pasase dun Estado unitario a un Estado federal en menos
dunha xeración. Canadá experimentou fracasos significativos e non chegou
a satisfacer os protagonistas do federalismo multinacional en Quebec, o
que levou á convocatoria de dous referendos sobre a súa soberanía. España
conseguiu dar as costas ao seu pasado totalitario propoñendo o Estado das
autonomías, pero segue dubidando en aceptar fórmulas asimétricas que
permitan responder ás expectativas das diferentes comunidades nacionais
nas que fundamenta a súa lexitimidade. Finalmente, o Reino Unido, país
unitario como España, aceptou emprender o camiño do recoñecemento das
comunidades nacionais que están na orixe do Estado e proceder a unha vasta
operación de descentralización de competencias. 10
Estas transformacións provocaron tensións importantes entre os
membros da comunidade maioritaria e das minorías nacionais. O éxito das
reformas iniciadas depende en boa parte da capacidade do grupo maioritario
para aceptar que as canles políticas seguen estando abertas ás negociacións
e para a actualización das demandas dos diferentes axentes. Como recorda
o filósofo James Tully: 11
A condición de liberdade dunha sociedade plurinacional repousa sobre o feito
de que os seus membros sexan libres de iniciar debates e negociacións sobre
posibles emendas á estrutura de recoñecemento en vigor, e que como corolario,
os outros membros teñan o deber de responder ás demanas lexítimas. Un
membro que busca facerse recoñecer en tanto que nación (aberta tamén a ser
posta en cuestión) é libre na medida en que as posibilidades de discusións,
negociacións e emendas non están bloqueadas na práctica por limitacións
arbitrarias. A constitución dunha sociedade onde se sofre semellante bloqueo
debe ser considerada coma unha camisa de forza ou coma unha estrutura de
dominación. Esta situación de ausencia de liberdade pode ilustrarse en Canadá,
tanto polo caso de Quebec como polo das Nacións autóctonas. 12
10 John Loughlin, “Les nationalismes britannique et français face au défi de l’européanisation
et la mondialisation ” en Alain-G. Gagnon, André Lecours, Geneviève Nootens, (dir.), Les
nationalismes majoritaires contemporains, Montréal, Québec Amérique, no prelo.
11 Nota das tradutoras: A tradución de todas as citas, é nosa.
12 James Tully, “Liberté et dévoilement dans les sociétés multinationales ” en Globe. Revue
internationale d’études québéquoises, vol. 2, nº 2, 1999, p. 30.