muhammed abid el-cabiri'nin eserlerinde din ... - Düşünce Tarihi

Çünkü kilise, ilahi iradeyi temsil ediyordu ve yanılmıştı. Bu durum kilisenin siyasi hayat
üzerindeki baskısından rahatsız olan Avrupa monarklarının başkaldırışına önemli bir sebep
teşkil etmişti. Sonuçta Avrupalı yerel monarklarla kilise bir çatışmaya girdi. Artık yerel
monarklar, kendi denetimleri altındaki kiliseleri kurmaya giriştiler, İngiltere’de Anglikan ve
Almanya’da Protestan kiliseleri gibi. Diğer yandan sıradan vatandaşın kiliseye karşı isyanı
daha farklı boyuttaydı. Onun isyanı daha ziyade dini nitelikteydi. O, kilisenin asli
vazifesinden tamamen saptığını düşünüyordu. Halbuki kilise, yerel monarklar tarafından
uygulanan zulmü dürüst ve korkusuz bir şekilde ortadan kaldırmaya çalışan bir yapıda
olmalıydı. Ama Papa bundan tamamen uzaktı ve o, tam anlamıyla “varlıklı ve dünyevi bir
prens haline gelmişti.” 26 Bu bağlamda Avrupa’da reformasyon hareketlerinin oluştuğu
görülmektedir. Bu noktada da iki tür reformasyon ortaya çıkıyordu: birincisi; monarkların
siyasi hakimiyet temelindeki reformasyonu, ikincisi; halkın, Hz. İsa’nın eski temel öğretisine
dönerek bu baskıcı politikalardan kurtulmayı amaçlayan dini reformasyonu. 27 Bunun
öncülüğünü de bir papaz olan Martin Luther yapıyordu. Ona göre, her Hıristiyanın kendi
İncil’ine sahip olmasını sağlayacak tarzda bir kilise yapısı oluşturulmalı böylece bir
Hıristiyan, kendi vicdanına göre dinini anlamalı, yorumlamalı ve hayatını şekillendirmeliydi.
Bunun için de Roma Kilisesi’nin hakimiyeti yıkılmalıydı. 28
Artık bundan sonra siyasi hakimiyet alanında Avrupa’da devletlerin mücadelesi ve
buna bağlı olarak oluşan ulusal yurttaşlık kavramlarının mücadelesi başlamıştır 29 . Ancak bu
noktada kilisenin siyasi anlayışını kendi hakimiyetleri altına alan yöneticilerin aşırılıkları,
okların kendilerine dönmelerine sebebiyet vermiş ve bu da halklara dayanan siyasi
ihtilallerin 30 meydana gelmesine sebebiyet vermiştir. Bu siyasi ihtilaller şu önemli sonuçları
doğurmuştur:
- “Amerika ve Fransa’daki devrim, ekonomik, toplumsal ve siyasal yönleriyle önce
Avrupa’da sonra giderek tüm dünyada genel bir karışıklık yaratan dirik ve patlayıcı güçleri
açığa çıkardı. Bu ise globalleşme sürecini hızlandırdı.
- Amerika ve Fransa’daki devrim, bireyin bilinçli bir biçimde siyasal geleceğini
değiştirebileceğini kanıtlayarak, geleneksel hükümetin temellerini sarstı. Siyasal ilişkiden
26 Sander, Siyasi Tarih, s. 84
27 Sander, a.g.e., s. 85
28 Sander, a.g.e., s. 85
29 Sander, a.g.e., s. 144-145
30 Fransız ve Amerikan ihtilalleri.