muhammed abid el-cabiri'nin eserlerinde din ... - Düşünce Tarihi

oldukları mal ve serveti Allah’ın rızası dışında kullanan Mekkeli müşrikler eleştirilmektedir.
Böyle bir sonuca varmayı Medeni sureler destekler. Çünkü bu surelerde mal ve servet övülür.
Müslümanların bunları elde etmeleri için çalışmaları istenir. Bu şekilde fakir ve kimsesizler
doyurulmuş olacaktır. Ayrıca bu bağlamda; Allah yolunda savaşan orduların donatılması
teşvik edilerek, Müslümanların zengin olmalarının gerekliliği vurgulanmaktadır. 181
Cabiri’ye göre Kur’an; bu şekilde insanın, malı kullanımına göre varacağı diyalektik
sonuçları serdettikten sonra, Allah’a karşı büyüklenenler ve güçsüzler arasındaki diyalektik
karşılaştırmayı da sunar. Buna göre; Allah’a karşı büyüklenenler, toplumların ileri gelenleri
ve zenginleridir. Bunlar genelde aynı safta yer alırlar. Zenginlik ve sosyal roller bakımından
ileri gelenler oldukları gibi günah ve sapkınlıkta da ileri gelenlerdir. Diğer taraftan güçsüz
diye tabir edilen insanlara gelince; bunlar, ya azgınların zulmettiği Müslümanlardır ya da
aklını çalıştırmayıp bu azgınlara uyan zayıf kimselerdir. 182 İşte buradan hareketle de zayıf ve
kimsesiz insanlar, zengin olmadıkları ve güçlü kabilelere dayanmadıkları için onlar da akidevi
boyut, daha güçlüdür. 183
Bu tespitten sonra ilk Müslüman cemaatine bakıldığında esasen onların, iki kısımdan
oluştuğu görülmektedir. Bir yanda; güçlü kabilelere mensup ve Mekke’nin ileri gelenlerinden
olan Hz. Ebubekir ve Hz. Osman gibi Müslümanlar…Diğer yanda ise; her hangi bir gücü
olmayan Bilal ve Ammar gibi köle ve mevali Müslümanlar… Bu noktadan hareketle
müşriklerin, Müslümanları yıldırma politikaları farklıydı. Bilal ve Ammar gibi zayıf
Müslümanları işkence ve eziyetle yıldırmaya çalışıyorlardı. Zengin ve güçlü Müslümanlara
ise hakaret ediyorlardı. Tüccarsa ticaretini baltalamaya çalışıyorlardı v.b… Bu açıdan
bakıldığında ilginçtir, Habeşistan’a hicret eden Müslümanların çoğunluğu zengin ve ileri
gelen Müslümanlardandı. Bu hicrete katılan güçsüz Müslüman sayısı ise sadece “beş” idi. 184
Cabiri, bu şekilde Muhammedi Davetteki, kavramlaştırdığı şekliyle; sosyal ve siyasal
muhayyile diye tabir ettiği, akide boyutunu ortaya koymuştur. Artık bundan sonra, bu işin
kabile boyutunu açıklamaya girişir.
A. 2. Kabile
181 Fecr 89/15-20; Yunus 10/88; Sebe 34/34-39; Kehf 18/32-44; Nuh 71/21-27; el-Cabiri, el-Akl, s. 74
182 Araf 7/75-76, 88; Sebe 34/31-33; Mümin 40/47-48; İbrahim 14/21-22
183 el-Cabiri, el-Akl, s. 75
184 el-Cabiri, el-Akl, s. 75-77