24.10.2014 Views

muhammed abid el-cabiri'nin eserlerinde din ... - Düşünce Tarihi

muhammed abid el-cabiri'nin eserlerinde din ... - Düşünce Tarihi

muhammed abid el-cabiri'nin eserlerinde din ... - Düşünce Tarihi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

kuvvet kullanmaları ve bu noktada devletin iradesine sıkı sıkıya bağlanmalarıdır. Bu durum,<br />

Arap-İslami rasyonalitesinin zirvesi olan Mutezile’nin siyasi tasfiyesine neden olmuştur.<br />

Daha da önemlisi, Sünni devrimden sonra geri plana itilmişler, f<strong>el</strong>sefeyle alakaları kesilmiş<br />

Arap <strong>din</strong>i rasyonalitesi ile aralarında kopukluk meydana g<strong>el</strong>miştir. Bunun sonucunda akli<br />

irrasyonalitenin önü açılmış ve Arap-İslami kültürü ve f<strong>el</strong>sefesinde önemli mevziler<br />

kazanmıştır. 87<br />

8- Atıl Akıl, Yapısı ve Arap-İslami Kültürüne Etkileri<br />

Cabiri, f<strong>el</strong>sefi ve akidevi anlamda Arap-İslami kültürünün, kadim mirastan iki şekilde<br />

etkilenmiş olduğunu b<strong>el</strong>irtir:<br />

- Müslüman filozoflar yani; Kindi, Farabi ve İbn Sina, gen<strong>el</strong>de Aristo öncesi filozofları es<br />

geçerek Aristo’yu tem<strong>el</strong> almışlardır.<br />

- Batini İslami fırkalar, İslam topraklarındaki hermetik f<strong>el</strong>sefe okulları vasıtasıyla Aristo<br />

öncesi yedi filozofu okumuşlar ve onların görüşlerinden etkilenmişlerdir. 88<br />

Burada konumuz açısından yedi filozof ve hermetik akımın önemi; Arap-İslami<br />

düşüncesini, tem<strong>el</strong> kaynakları itibariyle, akli irrasyonalite anlayışıyla derinden etkilemesinden<br />

kaynaklanmaktadır. Cabiri’ye göre bu etki, tedvin asrından itibaren şekillenmeye başlamış ve<br />

Arap-İslami kültürünün çöküşe sürüklenmesine neden olmuştur. 89<br />

İskender’in seferleri ile birlikte Yunan rasyonalitesi yıkılmış, bunun bıraktığı boşluğu<br />

hermetik akli irrasyonalite doldurmuş ve rasyonaliteyi yermiştir. Buradan hareketle; Allah’a<br />

ulaşmanın yolları, aklın dışında aranmaya başlamıştır. Bu akımın tem<strong>el</strong> mentalitesi; insanların<br />

sorunlarını akledip düşünerek çözm<strong>el</strong>eri yerine, onların bu noktada kendilerine sunulan<br />

şeylere, kayıtsız şartsız bir şekilde boyun eğm<strong>el</strong>eri gerektiğini vurgulamasıdır. Yani; aklın<br />

yerine, imanın konulmasını savunuyordu. Tabi bunu gerçekleştirmenin yolu da vahiy ve<br />

nebevi ilhamdan, yani; hakikatin ancak bir muallim tarafından öğrenilebilineceğinin<br />

savunulduğu yapıdan geçiyordu. İşte Cabiri’ye göre bu altyapıyı, Pisagorcu hermetik düşünce<br />

sağlıyordu. 90<br />

87 <strong>el</strong>-Cabiri, a.g.e., s. 151<br />

88 <strong>el</strong>-Cabiri, Tekvin, s. 134-185<br />

89 <strong>el</strong>-Cabiri, a.g.e., s. 165-166<br />

90 <strong>el</strong>-Cabiri, a.g.e., s. 167-169

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!