ezârika'nın doğuşu ve görüşleri - Düşünce Tarihi

2. Ezârika İsyanları
Ahvaz boğazı mevkiindeki savaş esnasında Nafi b. el-Ezrak öldürülünce
Ezârika’nın liderliğini ölümünden kısa bir süre önce yerine tayin ettiği Ubeydullah b.
Beşir aldı. 150 Ahvaz boğazı mevkiindeki savaşı Ezârika’nın kazanması Basra’da
üzücü bir etki yarattı. İbn Zübeyr yenilginin faturasını valisi Haris b. Abdullah’a
çıkarttı ve onu görevden alarak yerine Ömer b. Ubeydullah b. Ma’mer’i tayin etti.
İbn Ma’mer Ezârika’ya karşı elinden geleni yaptı. Basra’dan 12.000 adam topladı ve
başlarına kardeşi Ubeydullah b. Osman’ı tayin etti. 151 O, hızla orduyla Düceyl nehrini
geçerek Daris yakınlarında Ezârika ile karşı karşıya geldi. Ubeydullah b. Osman
Ezârika’yı yakından tanıyan ve onların savaş tekniklerini bilen bir komutan olan
Harise b. Bedr el-Gudâri’nin uyarılarını dinlemedi. Savaş, öğleden önce başlamış ve
güneş battıktan kısa bir süre sonra bitmiştir. Ezârika geceleyin sürpriz bir saldırıyla
onları hezimete uğratmıştır. Dolayısıyla Dâris savaşını Ezârika kazandı. Ubeydullah
b. Osman ve birçok insan öldü. 152 Dolap mevkiindeki savaştan sonra Ezârika’ya karşı
önemli görevler üstlenen Haris b. Bedr kalanları toplayıp Düceyl nehrini geçerek
yeniden güç topladı. Sonuçta Ezârika Basra ile Ahvaz arasındaki bölgeye tamamen
egemen oldu.Daris savaşı Ezârika’nın bulunduğu bölgede ve civarında güçlenmesine
katkı sağlayan önemli bir savaştır. Civar bölgelerde yaptıkları yağmalar esnasında
birçok insan öldürdüler. Bu süreç zarfında Ubeydullah b. Mehuz, Haris b. Bedr’i ve
beraberindekileri kovalamaya devam etti ve onlar üzerindeki baskılarını artırdı. Bu
sebeple insanların çoğu Haris b. Bedr’i terketti.
Sonuçta Ezarika’nın karşısında savaşacak bir güç kalmadı. Ezarika bu
bölgelerde şiddetini artırdı. Evleri yaktı, kadınları, erkekleri ve çocukları öldürdü.
Ezarika bu durumu aylarca devam ettirdi. Ezarika’nın bu güçlü durumu Haricilerin
onların etrafında toplanmasına yol açtı. Sayıları neredeyse onbine ulaştı. Bu durum
Ubeydullah b. Mehuz’u ciddi bir şekilde Basra’yı almaya yönlendirdi. Amcaoğlu
Zübeyr b. Ali b. Mehuz’u öncü birlik olarak gönderdi ve o da Basra’ya geçişi
sağlayan Fırat üzerindeki köprüye kadar indi. Tehlikenin farkına varıp korkuya
kapılan Basra halkı emirleri Haris b. Abdullah’ın etrafında toplandılar. Onu Ezarika
150 el-Müberred, Kamil, III, 1043.
151 el-Müberred, Kamil, III, 1054.
152 el-Müberred, Kamil, III, 1054.
44