HAVRAN ÇAYI HAVZASININ (BALIKESİR) CBS ve UZAKTAN ...

akımından ortak özellik olan etkin ve sağnak yağışların olması, iki afet türünün de
birlikte incelenmesinde önemli bir nedendir. Tektonizmanın yanında yağışların da
heyelanların oluşmasında etken olduğunu birçok araştırmacı değişik bölgelerde
yaptıkları çalışmalarla ispatlamıştır (Fukuoka, 1980; Crozier, 1986; Gostelow, 1991;
Corominas, 2001; Iverson, 2000; Zezere, 2000; Zezere ve Rodriges, 2002). Daha
öncede belirtildiği gibi bu çalışmada heyelan oluşum zamanlarıyla ilgili veri mevcut
olmadığından iklimle ilişkilendirilmesi yapılamamıştır. Fakat sahadaki arazi
çalışmaları sırasında eski heyelanların dışında meydana gelmiş küçük çaplı yeni
heyelanların oluşmasında insan etkisi yanında yağışın da büyük rolü olduğu
gözlemlenmiştir.
Sahada taşkın risk analizi çalışması, İnboğazı mevkiinden Havran yerleşmesi dışına
kadarki yaklaşık 9 km lik alanda yapılabilmiştir. Bu çalışmanın Edremit Körfezi’ne
kadarki alanda gerçekleşmesi durumunda, ovadaki nüfus ve arazi kullanım
özelliklerinden dolayı taşkınların ortaya çıkartacağı zararların heyelanlara göre daha
fazla olacağı aşikardır. Heyelanlar ise, köy yerleşmelerinin havzanın iç kısımlarında
çok fazla yayılış göstermemesi, daha çok ova tabanına yakın kesimlerde
yoğunlaşması, çoğunlukla heyelana duyarlı olan alanların dışında kalmalarına
neden olmuştur. Bütün bu nedenlerden dolayı heyelanlara ait riskin taşkınlardan
sonra ikinci derecede olduğunu söylemek mümkündür.
Çalışma alanı için oluşturulan Taşkın ve Heyelan Risk (MultiRisk) haritasında
taşkınlar için barajın dikkate alındığı senaryodaki taşkın tekrarlama sıklıklarının en
sonuncusu olan 1000 yıllık tekrarlama sıklığının sınır özelliği, en yüksek riskin
maksimum seviyesi olarak gösterilmiştir (Harita 1). Meydana gelme olasılığı
bakımından, dolu savak taşkın sınırı orta seviyedeki risk sınırı ve son olarak da
baraj yıkılmasıyla meydana gelecek taşkının sınır özelliği az riskli bölgenin sınırı
olarak belirlenmiştir. Burada taşkının havza genelindeki değerlendirilmesi, her bir
taşkın senaryosunun tek başına ele alındığı şekilde değil, daha çok her bir
senaryonun meydana gelme olasılıklarına bağlı olarak sınır özellikleri kullanılmıştır.
Her bir senaryoya ait taşkın sınır özellikleri yeterli verinin olmamasından dolayı
devamı oluşturulamamış ve eşyükselti eğrilerine bağlı olarak muhtemel sınır
özellikleri olarak gösterilmiştir (Harita 1).
Yaklaşık 400 km 2 lik bir alandan toplanan suların ova tabanına ulaşmasından sonra
ana akarsu olan Havran Çayı’nın akış rotası üzerinde bulunan yerleşme ve diğer
arazi kullanım türlerinin, yağışların ekstrem değerler gösterdiği dönemlerde her
232